Nýjar kvöldvökur - 01.01.1939, Side 10

4
NÝJAR KVÖLDVÖKUR
Persónur leiksins eru 12 að tölu og nokkr-
ir „statistar“ að auk, en aðalpersónur eru
fyrnefnd Fróðárhjón, Þórir Viðleggur,
Þórgunna og Björn Breiðvíkingakappi.
Skal nú gangur leiksins rakinn, og er
hann í stuttu máli á þessa leið. Fyrsti
þáttur fer fram á Fróðá að kvöldi dags og
hefst með löngu samtali milli Þórgunnu
og Þóris Viðleggs, og í þessu samtali varp-
ar Þórir ljósi yfir fortíð þeirra Fróðár-
hjóna, Þórodds og Þuríðar og sína eigin.
Þórir er stjórnandi persóna leiksins.
Hann er gamall maður og hálf örvasa, ill-
yrtur og óheflaður, en forn í skapi og
fastur í rásinni. Hann á um sárt að binda.
Synir hans tveir liggja óbættir, höfðu
þeir fallið fyrir Birni Breiðvíkingakappa í
liði Þórodds, manns Þuríðar. Eina hug-
sjón hans er að koma fram hefndum á
hendur Birni og öðrum, er hann telur
óbeinlínis valda að falli sona sinna, og
miða allar hans athafnir að því. Nú ber
svo vel í veiði, að Björn er nýkominn
heim eftir margra ára útivist, og hug-
kvæmist Þóri þegar að koma því til leið-
ar, að hann nái fundi Þuríðar í þeirri
von, að ástir takist með þeim á ný, sem
aftur muni leiða til þess að þeir Þóroddur
og Björn berist á banaspjótum og falli
annarhvor eða báðir, þar eð báðir voru
frændsterkir. Þórir grípur því tækifærið,
er Þóroddur fer í skreiðarferð út á nes og
gerir Birni aðvart um fjarveru hans.
Björn bregður við skjótt og kemur Þur-
íði, sem ekki hafði frétt um útkomu hans,
í opna skjöldu og leitar eftir ástum henn-
ar. En hún vísar honum á bug vegna
skylduræktar við eiginmann, börn og
heimili, sem hún er orðin rótgróin við, þó
að undirniðri elski hún Björn, og lýkur
þar fyrsta þætti. Annar þáttur fer fram
morguninn eftir á heimili Kormáks leys-
ingja og landseta Þórodds, þar sem hann
er að búast heimleiðis úr skreiðarferð-
inni. Þar fréttir Þóroddur útkomu Bjarn-
ar, og að hann hafi þegar kvöldið fyrir
riðið til Fróðár á fund Þuríðar, og vekur
sú frétt hina langvarandi afbrýði hans til
fullrar heiftar. En í sama mund drukknar
Börkur litli sonur hans þar í lendingunni,
og endar þátturinn með því, að Kormákur
lætur hringja líkklukkum í tilefni af at-
burðinum. Þriðji þáttur fer fram í nánd
við Fróðá síðari hluta sama dags. Þar tal-
ast þau við Þórir og Þorgríma galdra-
kinn kona hans. Má Þórir ekki hugsa til
að Björn sleppi við svo búið og fær konu
sína til að galdra hann á sinn fund. Og
hvort sem nú galdurinn hrífur eða ekki,
kemur Björn á vettvang, læst Þórir þá
vera vinur hans og semst svo með þeim
að hann kemur Þuríði á fund Bjarnar,
sem enn á ný ítrekar ástamál sín, og vill
fá hana til að strjúka með sér af landi
burt, en hún neitar sem fyrr og skilur
þar að fullu með þessum elskendum,
Björn fer burt, en Þuríður liggur grát-
andi eftir, og í þeirri svipan koma Þór-
oddur og menn hans með lík Barkar. Er
þetta fjölbreyttasti þáttur leikritsins. Þá
hefst síðasti þáttur leiksins að kvöldi
sama dags í hofinu að Fróðá. Þar opnar
Þóroddur að nokkru leyti sinn innra
mann fyrir Þórgunnu. Hann er metorða-
gjarn en veikgeðja, hafði hann fengið
viðurenfnið „Skattkaupandi“, og alþjóðar
ámæli af viðskiptum sínum við skipbrots-
menn í nánd við írland og finnur undir
niðri til samvizkubits. Það, og óttinn við
almannaróminn, að viðbættri „króniskri“
afbrýðisemi vegna Þuríðar, gerir hann
hugdeigan og reikulan í ráði. Hann sér
alltaf „manninn á glugganum“ og heykist
á sérhverju þegar á reynir. Hann „botn-
ar“, eins og hann sjálfur kemst að orði,
allar níðvísur um sjálfan sig með „jái“ og
„amen“, eins og raunar allir gera. Því að
almannarómurinn megnar jafnvel að skapa
í sinni eigin mynd þá, sem ekki eru
því sterkari, svo máttugur er hann.