Sumargjöf - 01.01.1908, Page 44

stjórnar öllu, hann þykist hafa sannað augljóslega, að
þeir væru varasamir menn og reikulir í ráði.
Og þessir menn hafa svo sem ekki þurft að koma
með neina nýja trú, né neinar nýjar kenningar um
þjóðfélagsmál, lil þess að verða fyrir slíkum dómum.
Þeir hafa ekki þurft annað en reyna að koma í
veg fyrir einhverjua flokkskúgun, koma i veg lýrir
að ranglátur dómur væri talinn óyggjandi, að niðst
væri á samvizku og sannfæringu. Ellegar — þeir
hafa varið lyndiseinkunn einhvers manns, þó að þeir
hefðu ekki sömu skoðanir og' hann, eða varið skoð-
anir hans, þó að þeir vildu ekki ábyrgjast lyndis-
einkunn hans.
Meira að segja, það hefir ekki þurft meira til
slundum, heldur en fullyrða í sveit íhaldsmanna að
það bæru þó ekki allir róttækir menn kápuna á báð-
um öxlum — eða í sveit róttækra manna að það
væru þó ekki allir íhaldsmenn heimskingjar, til þess
að verða talinn vafagemlingur að því er æru eða
gáfur snertir! Láti menn sér ekki segjast í tíma
heldur þrauki við þá meinloku sína, að segja álit
sitt, fylgja samvizku sinni og fara eftir eigin höfði,
— þá er það undir atvikum komið livort endirinn
verður hversdagslegur, hægfara hungurdauði, eða hin
miklu og ömurlegu afdrif.
Og þó hafa verið til menn með hverri kynslóð,
sein liafa haft liug til þess að lifa eingöngu samkvæmt
eðli sínu; sem hafa verið nógu framir til þess að
hugsa, breyta, elska, yrkja og skapa upp á eigin
spýtur. Á þessum mönnum lilum við, á þeim mönn-
um er hugrekki þeirra var kallað frekja afeiginkyn-
slóð þeirra, en sungið lof af eftirkomendunum, sem
þrekvirki eða dýrkað sem opinberun.