Sumargjöf - 01.01.1908, Blaðsíða 47

Sumargjöf.
43
staðinn fyrir blekkingaleik úlfsins undir sauðargær-
unni; rökræður um skoðanir í staðinn fyrir orða-
sennur og orðaleiki; hugsaðar atliafnir í staðinn fyrir
hugsunarlaust fum og sprikl; frumlega framleiðslu í
stað endurtekninga; rannsólcn á skoðunum hvors
annars, í stað afbökunar á þeim; lífsreynslu í stað-
inn fyrir venjuskoðun; trú í staðinn fyrir kreddur.
í einu orði: Við mundum fá frelsi, í stað þess að okk-
ur sé raðað í hása, eins og nú á sér stað, í stað
þess að vera söltuð niður í tunnur, dregin í dilka,
bókuð á markaskrár, greind í mannílokka, duhbuð
einkennisbúningum, merkt með vörumerki.
Ýmsir mannvinir munu andmæla og segja: »En
ætli eigingirnin græfi ekk um sig um of, ef hugrekk-
ið ætti að ryðja manngildinu braut?«
— Er þá ragmennskan kanske ekki andstyggileg?
Þarf kanske eklci hugrekki til þess að vera góður?
Er frelsið ekki skilyrði fyrir allri sannri og innilegri
ást? Ætli hamingjan, sem er fólgin í því að vera
sjálfstæður, geti ekki einnig af sér þá liamingju að
geta verið góður? Er ekki líka fólgið þolgæði í hug-
rekkinu?
Meira að segja. Var það ekki einmittþess vegna
að boðberi óeigingirninnar varð að ganga í dauðann,
að hann hafði hugrekki til þess að standa einn, í
stað þess að mynda flokk, hugrekki til þess að lifa
samkvæmt eigin eðli og brjóla fjötra samtíðar sinnar,
hugrekki til þess að trúa á frelsið?
Því getur þetta boðorð gæzkunnar, að við eigunt
að breyta við aðra eins og við viljum að aðrir breyti
við okkur, ekki komið í bága við hugrekkið. Þelta
boðorð er þvert á móti — séð frá öðru sjónarmiði —-