Eimreiðin - 01.01.1947, Blaðsíða 64

44
I'RJÁLS I’JÓÐBORGARASTEFNA
EIMREIÐIN
hátrið á hinu borgaralega tómlæti meira að segja leitt af sér mynd-
un einskonar nazistahreyfingar. Það sem gerir, að brezka neðri
deildin er þó í eðli sínu og störfum svo ])jóðræðileg eða þjóð-
holl, er sú staðreynd, að liinn flokkslegi agi stéttasjónarmiðanna
liefur ekki náð þar aðaltökunum eins og á Alþingi. Deildin er
lík Alþingi eins og það var fyrir 30 árum, áður /:n núverandi
flokkar voru stofnaðir.
En þessi tvískinnungur eðlis og skipulags í brezku stjórnarfari,
befur gert og gerir enn öðrum þjóðum öldungis ókleift að taka
það til fvrirmyndar. Margar bafa þó reynt þetta, en lent í lýð-
ræðinu og svo orðið einræðinu að bráð. Þjóðir, sem vilja ala upp
lijá sér stjórnhæft og ábyrgðarhæft demókratí, verða því að taka
bið einfalda umboðslega þjóðræðisskipulag í sinni breinu og
öllum skiljanlegu mynd. — í daglegu starfi verðum vér oft að
gera undantekningar og gefa afslátt til samkomulags. En í grund-
vallaratriðum um uppsetning reikningsdæma og ákvörðuri þjóð-
skipulaga, má aldrei víkja um bársbreidd, því að þá ruglast bin
réttu mið, enginn veit upp né niður, öll ábyrgð er borfin, og
braskararnir liafa fundið sitt Gósenland.
Af þessu liefur það orðtæki verið notað í Bretlandi um „franska
demókratíið“ eða lýðræðið, að það sé „uppfundið af bófum fyrir
bófa“. Sannleikurinn er sá, að lýðræðið er byltingarframleiðsla,
sem segja má að sé þannig til komin, að þegar Frakkar afhöfðuðu
þjóðböfðingja sinn, bálsbjuggu þeir um leið sína demókratísku
bugsjón, og þaiinig varð til þessi liöfuðlausi alþjóðadraugur, sem
síðan gekk allsstaðar ljósum logum á 19. öldinni og grandaði
sjálfstæði ríkja í tugatali.
Það, sem gerði gæfumuninn með Breta, var það, að þeir sluppu
við byltinguna, en lærðu af benni. Þeir uppskáru af lienni þá
verðmætu kenningu, að frjálslyndri framþróun stjómarfarsins
væri bezt borgið með því að glata ekki stjórnvenjum og stjórn-
tækjum einveldisins, beldur demókratísera livorttveggja. Þetta
tókst Bretum það vel, |)ótt mörgu sé áfátt, áð nú standa þeir
sem sigrandi öndvegisþjóð binnar demókratísku ræktarstefnu
gagnvart hinni frumstæðu stefnu árása og yfirráða. Þó að þessi
síðarnefnda stefna standi að vísu enn ósigruð, voru bin sigruðu
„öxulríki“ liin síðustu, er viðurkenndu hana opinberlega.