Eimreiðin - 01.01.1947, Blaðsíða 65

eimreiðin
FRJÁLS ÞJÓÐBORGARASTEFNA
45
Þó að hrezka demókratíið eða þjóðræðið standi nú sem sigrandi
kenning í heiminum, skortir enn mikið á, að hún sé orðin að
vernleika — einnig í sjálfu Bretlandi.
Nú kemur liin mikla spurning: — Hver er sá jarðvegur, sem
01 þennan menningargróður? Og liver er sá grundvöllur, sem
á að bera liina nýju þjóðareiningu og milliþjóðamenningu Vestur-
landa og síðar alls heimsins?
Það er liin frjálsa þjóSborgarastefna. Á alþjóðamáli mundi
hún heita sívilismi. Hún er einskonar súsíalismi œSra stigs og
hyggir á andlegu og lífrænu lögmáli, þar sem sósíalisminn b^ggii
aðallega á efnisliyggju og vélrænu lögmáli. — Á egna þess að
sósíalisminn lítur mest á heiminn eins og alþýðan sér hann og
óskar að hann sé, og reiknar aðeins með batnandi mannlegri
tækni og kunnáttu, telur hann sig vita, livernig á að halda áfram
sköpunarverkinn og getur levft sér að gera um það langdrægar
áætlanir fram í tímann (Plan-ökonomi). En þetta lilýtur ólijá-
kvaemilega að gera mjög ákveðnar kröfur um víðtækt ríkisvald
°" hlýðni við ])að. — Sívilisminn hyggir aftur á móti á því víð-
tækara sjónarmiði, að lieimurinn sé í aðalatriðum óútreiknan-
leriir, notar því skipulagningar- og ríkisvald með mestu varkarni,
en beitir einkaframtaki til hins ítrasta. Pólitísk afstaða þjóð-
horgarans er miðborgaraleg að því leyti, að liann þolir hvorki
yfirgang skrúfuvalds til vinstri við sig, né að auðborgarar td
hægri nái pólitískum sjálftökurétti gegn um flokka eða a annan
hátt. Þar sem slíkur frjáls liópur upplýstra þjóðborgara hefur
myndazt, hlýtur hann að ná tiltrú og tökum á almenningsalit-
inu. Og þar er þá um leið myndaður grundvöllur fyrir rétt upp-
8ettri demókratískri stjórnskipun, sem ekki byggir á meirililuta-
'aldi, heldur á útlistun á þörfum allra málsparta þjóðfélagsins,
sem neðri deild (lýðdeild) þingsins á einkum að annast, og endan-
^egri samþykkt laga, sem sérstaklega kosin óflokksleg þjóðdeild
hefur síðasta úrskurð um. Framkvæmdavald og dómsvald verður
einnig óflokkslegt, ef skipulagið er rétt sett upp, þar eð demó-
hratískt ríki getur ekki selt málspörtum pólitískt sjálfdæmi ne
sjálftökurétt.
Auðvitað er árangurslaust að vera að pexa við flokkaþegna um
bað, hvort unnt sé að setja upp hreint demókatiskt eða oflokks-
hundið ríkisvald. Hinir frjálsu þjóSborgarar vinna ser ekki