Eimreiðin - 01.01.1952, Page 51

eimreiðin
SETZTUR 1 HELGAN STEIN
39
tute of Canada), er haldinn var í Saskatoon, og á meðal við-
staddra voru nokkrir af nemendum Thorbergs að tilkynnt var, að
stofnaður hefði verið sjóður, er þeir nefndu „Thorvaldson Scholar-
ship Fund“, til styrktar nemendum í framhaldsnámi við Saskat-
chewan-háskóla. Sjóðurinn byrjaði með $ 7,500 og átti að ávaxtast
þar til að næga vexti gæfi til að veita námsstyrk, án þess að
höfuðstóll væri skertur. Sjóður þessi hefur aukizt stöðugt síðan,
og verður styrkur bráðlega, eins og til var ætlast, veittur nem-
endum. Er sjóður þessi vegleg viðurkenning — lifandi minnis-
nierki — reist Thorbergi fyrir starf hans í þágu þjóðar þessa
lands.
Frekari viðurkenning veittist honum og vorið 1950, er Saskat-
chewan-háskóli sæmdi hann doktors nafnbót.
Öll hin annasömu ár, er Thorbergur var að koma efnafræði-
kennslunni í það horf, sem hann á kaus, hélt hann áfram marg-
háttuðum rannsóknum, er hér yrði of langt upp að telja. Á fyrri
árum hans í Harvard, fann hann upp betri leið til að vega með
Þyngd atóma af jámi og blýi en áður var til þess notuð.
Þegar hann kom til baka til Vestur-Kanada, rakst hann á efna-
fræðilegt verkefni, sem leysa þurfti. Úti á hinum víðu sléttum,
Þar sem regnfall er lítið, safnast pottaska fyrir í jörðu. Þar sem
Þetta á sér stað, og það hefur mjög víða komið í ljós hér, endast
steinsteypubyggingar mjög illa. Hver var orsökin og hvemig
var hægt að ráða bót á þessu? Það varð viðfangsefni Thorbergs
að komast að því. Eftir nokkurra ára tilraunir fann hann upp
sement, er sölt pottöskunnar höfðu engin áhrif á. Úr mikilvægi
slíkrar uppgötvunar verður ekki of mikið gert. Ef Thorbergur
hefði verið gæddur nútíðar Mammonshyggju flestra, hefði hann
á svipstundu getað orðið milljónamæringur fyrir þessa uppgötvun.
Komu og margir stóriðjuhöldar á vettvang og freistuðu hans.
En í hans augum var starfið gert í þjónustu landsins, og af því
attu allir, en ekki fáeinir menn, að njóta góðs.
En rannsókn Thorbergs í sambandi við sementið leiddi til
ýniissa annarra víðækari athugana. Og það eru þær, er Thor-
bergur á frægð sína sem efnafræðingur meira að þakka en hinni
Praktisku úrlausn sinni á byggingar-sementi. Eru margar upp-
götvanir hans í þessu sambandi þó meira viðkomandi starfi efna-
fræðinga einna. Enginn er þó talinn honum fremri í sementsgerð.
Hefur sú viðurkenning efnafræðinga leitt til þess, að hann hefur
verið fenginn til fyrirlestrahalda um það efni, bæði hér í Vestur-
heimi og í Evrópu.