Eimreiðin - 01.01.1952, Síða 76

64
MÁTTUR MANNSANDANS
EIMREIÐIN
hans geta orðiS fyrir áhrifum. Ef dregin eru ofan af honum
sængurfötin, er hann vís til að breiða þau aftur ofan á sig.
Stundum talar hann eða stynur upp úr svefninum. Ef hann
hrýtur, er hægt að láta hann hætta því með því að segja hon-
um að hætta. Sé hann ávarpaður, er stundum hægt að láta hann
svara. Og suma sofandi menn er hægt að láta fara fram úr
rúminu og framkvæma í svefninum það, sem þeim er sagt að
gera. Sumir sofa laust og rólega, vakna við hvað lítinn hávaða
sem er og eru að ýmsu öðru leyti mjög tengdir vökuvitund sinni.
Vér vitum úr svefni aðeins það í huganum, sem tengist vöku-
vitund vorri og vér munum sem draum, þegar vér vöknum. Vér
vitum ennfremur, að svefnvitund vor er harla ólik vökuvitund
vorri, en líkist henni þeim mun meir sem vér.sofum lausara.
Að svo miklu leyti, sem draumlíf vort gefur vökuvitundinni
tækifæri til að skyggnast inn í ríki svefnsins, getum vér aðgreint
svefnvitund vora frá vökuvitundinni í eftirfarandi atriðum:
1. Svefnvitundin gerir ekki skarpan greinarmun á imyndun-
um og skynjunum, því í draumi magnast ímyndanirnar og
verða eins og raunverulegir atburðir, jafnskýrar og skynjanir,
svo að hvorttveggja verður jafnverulegt eða óverulegt í svefn-
inum.
2. Vökuskynjanir, sem stafa af ytri áhrifum, glata venjulega
skýrleika sínum og styrkleika í draumi. Draumsýnirnar eiga
mjög sterkar rætur í tilfinningalífi dreymandans og geta orsak-
að máttugar verkanir á taugakerfi hans. Þannig getur draumur
valdið því, að dreymandinn kófsvitni í svefninum. Draumur
getur einnig valdið krampakenndum vöðvateygjum og ákafri
hræðslu. Sé um munuðardraum að ræða, getur hann valdið
sáðláti, án þess að um núning eða þrýsting á getnaðarfærin sé
að ræða. En slíkt gerist varla í vöku.
3. Draumsýnir eru oft mjög sundurlaust og órökrænt saman-
settar og gagnstætt því, sem vér hugsum og ályktum í vöku.
Venjulega eru hugmyndatengslin i draumum mjög lausleg og
reikul. Sú skipulagsbundna dómgreind í hugsun, sem einkennir
vökuvitund vora, og sem orðin er að drottnandi vana í sálarlífi
voru, er engu ráðandi í draumlífinu. Hjá sofandi manni er
meðvitundin greinilega í fjötrum að meira eða minna leyti og
óvirk. Þessvegna dreymir oss stundum fáránlegustu endaleysu,