Ægir - 01.03.1913, Blaðsíða 11

ÆGIR
35
menningur styður og pað eru auðvitað bestu
og þarflegustu fyrirtækin.
Og mér er spurn. Hvað eiga menn frekar
að gjöra við peninga sína heldur en einmitt
að slá sér saman um viss fyrirtæki til þess að
leggja þá i — fyrirtæki sem er á þjóðarinnar
sjálfrar valdi að gjöra stáltrygg. — Og hver á
spilla þessu fyrir okkur? Hver á að vera fær
um að vekja tortryggni á meðal okkar og spilla
þvi sem svo margir og góðir menn hafa slegið
sér saman um að koma af stað? Hver á að
eyða því máli sem forgöngumönnunum þykir
svo vænt um, að þeir hafa snögglega gleymt
öllum flokkakrit og pólitik til þess að vinna að
þessu í eindrægni? — Eg sé engan möguleika
til þess, lof sé hamingjunni.
Hitt er stórum mun liklegra að þjóðin verði
svo fegin þegar hún sér friðinn og samvinnuna
skjóla frjóöngum þar sem hún hafði síst búist
við, að margir keppist um að fá að láta jafnvel
sinn siðasta eyrir til þess að gela verið með i
þessu fyrirtæki. — Sumir segja máske: Tuttugu
og fimm króna hlutur! Hvað er það í annað
eins stórfyrirtæki! — En þá skal því svarað
um hæl, að einn tuttugu og fimm króna hlutur
getur í mörgum tilfellum orðið enn þá inerki-
legri og ávaxtadrýgri í sögu félagsins en þús-
und króna hluturinn. — Pvi að það liggur líka
annað stærra og meira á bak við þessa félags-
stofnun en það eitt að safna saman fé til þess
að græða á þvi. Rað liggja á bak víð hana
mikilsverð tímamót í sögu landsins sem tnenn
brátt munu komast að raun um. Sá timi fram-
kvæmdar og framfara sem við höfum verið að
yrkja um nú um langt skeið er að fara i hönd
og það ríður á þvi að allir landsmenn læri nú
að vinna saman i eindrægni að áþreifanlegu
starfi hver eftir sínum efnum og ástæðum og
það er því minna um vert hvað einn er fær
um að leggja til í peningum, heldur en hitt
livað góður og staðfastur hugur fylgir tillaginu.
Pað hafa komið fram raddir um það að
varasamt væri að gjöra hluttöku í þessu félagi
mjög almenna, því að ef því hlekktist eitthvað
á í byrjun svo að menn töpuðu lilutum sinum
sinum eða parli af þeim, þá verði menn svo
firtir að ckki verði að hugsa til að fá menn til
að reyna aftur á þessari öld.
En pað skal vera hœgt sarnt. Fyr skal landið
og allir landsmenn vcrða gjaldþrota, en við
gefumst upp við þetta úr því að einusinni cr
á því byrjað. Það er ekki eflir neinu að bíða.
Við verðum ekki gáfaðri en við erum nú, en
reyndari getum við orðið og það þvi að cins
að við Iátum ekki undan ncinum smáóhöpp-
um, jafnvel þótt okkur kunni að sýnast þau
stór. Við vitum sem sé nú orðið alveg upp á
hár hvað það kostar að sigla hér til og frá og
við vitum að það stendur i okkar valdi ekki
einungis að standa straum af því, heldur lika
að græða á slíku fyrirtæki — og hvi ættum við
þá að láta undan einu eða svo óhappi. Nei,
því fer svo fjærri að við gjörurn það, að við
bjóðum þvert á móli öll óhöpp velkomin sem
við höfum ekki vit á að sjá fyrir og við skrif-
um þau óhikað hjá okkur tekjumegin.
Annars skulu þið vita það landar góðir, að
það er búið að mála svo marga djöfla upp á
vegginn síðan þelta mál kom fvrst til umræðu
i haust að flcsta mun nú vera farið að fýsa að
vita vissu sína um það hverjir þeirra eru til
og hverjir ekki. Að öllum likindum verða þeir
þó færri en flesta hefur grunað. En það er
ekki nema golt að búast við þvi versta.
Einn veigamesti agnúinn ef sannur skyldi
rcynast er sá að landsmenn muni reynast stirð-
ir að taka hluti og leggja fé fram til fyrirtæk-
isins. Pó er ekki víst að félagið sé dauðadæmt
fyrir það. — Ef við færum fram á það, mundu
Vestur-íslendingar hlaupa undir bagga og kaupa
hluti, þvi að það er þegar sannfrétt að þeir
bera mikinn hug til þess að við náum sam-
bandi við umheiminn sem við eigum sjálfir og
svo mikill var sá hugur að þeir voru í vetur
komnir á fremsta hlunn með að skjóta saman
i 250 þús. króna hafskip handa okkur þegar
þeir fréltu um framtakshug okkar hér heima.
Nú vita þeir það máske betur en við nokkurn-
tíma, hvað margfalt dýrmætara það er að kom-
ast áfram af eigin rammleik heldur en að verða
að Þ'gíii3 gjafir, svo að þeir munu nú sjá
hverju fram vindur með áhugann hjá okkur.
— En það verður ekki með sögum sagt hvað
hún verkaði uppörvandi á okkur þessi frétt
þegar við fengum hana, að albræður okkar
vestan hafs hefðu svo milcinn hug á að hjálpa
okkur. Við höfum að visu oft þegið hjálp frá
útlöndum þegar í verulegar raunir hefur rekið,
an altaf ineð þungum móð, því að við getum
ekki endurgoldið óskyldum þjóðum i neinu
verulegu sem þeim finst verð í. Öðru máli er
að gegna með Veslur-íslendinga. Við getum
ekki annað en látið okkur vaxa hug við hjálp-
fýsi þeirra, þvi að hún er bygð á bræðraband-
inu og engu öðru og við þurfum ekki að heyra
nema eitt hlýtt orö sem við vitum að talað er