Ægir - 01.05.1914, Blaðsíða 5

ÆGIR
53
Orsakir til þessara miklu skipskaða
voru fleiri en ein, en i raun og veru all-
ar eðlilegar eftir ástæðum. Fyrstu árin
voru skipin svo veikbygð og ótæk til
siglinga, að ekkert viðlit var að halda
á sjó á þeim þegar hörð veður gerði, is-
inn altaf að óttast á aðra hönd, þegar
blind-kafald var svo, að ekkert sá út frá
skipinu, svo engin önnur leið var en að
leita til lands og reyna að ná höfn, og
afleiðingin varð sú, að skipin fórust við
landið og á leiðinni til lands, eins og
áður er tekið fram.
Edil. Grimsson.
þllskipaútgerðin á Suðurlanði.
Það verður að teljast, að þilskipaút-
gerð á Suðurlandi hati byrjað nokkru
seinna en bæði á Norður- og Vestur-
landi. Að vísu höfðu verið gerðar til-
raunir með þilskipaútgerð til fiskiveiða
löngu áður á Suðurlandi, en altaf mis-
hepnast meir eða minna, svo að ekkert
framhald gat orðið á þvi.
1855 er til eitt þilskip í Gullbringusýslu,
ekkert i Reykjavík. 1865 teljast að vera
4 þilskip í Gullbringusýslu, en ekkert i
Reykjavik. Þetta vist alt smá-þiljubátar,
sem ekkert var hægt að sækja sjó á nema
rétt innan flóa í góðu veðri, svona á
dýpstu báiamiðin. Ekki allsjaldan að
farið var út að morgni og komið inn að
kvöldi, ef veður var nokkuð iskyggilegt,
skipin bæði svo lítil og ljeleg og eins
allur útbúnaður, að ekki var tiltök að
halda sjó á þeim i óstiltri tíð, svo þessi
þilskipaútgerð var i raun rjetti ekki telj-
andi. En þetta er samt ekki alls ófróð-
legt til samanburðar við það, hvað þil-
skipaútgerð við Faxaflóa er nú komin,
og eins, hvað sá útvegur þaut upp á ör-
fáum árum eftir að algjört var byrjað á
að reka fiskiveiðar á þilskipum.
Það er hr. G. Zoéga í Reykjavík, sem
má teljast aðal-brautryðjandi þilskipa-
útgerðar á Suðurlandi. 1866 keypti hann
sjer fyrsta þilskipið, litla »jagt«, sem hjet
»Fanny«, um 24 smálestir. En eins og
oft vill verða, þegar um eitthvað nýtt og
frábrugðið er að ræða, var byrjunin á
þessu fyrirtæki honum all-erfið, því að þá
var fátt um menn sem nokkuð þektu
eða kunnu til sjómensku á þilskipum.
Hann hjelt »Fanny« úti á þorskveiðum
fyrstu 2 árin, en hepnaðist ekki rjett vel,
svo honum mun ekki hafa litist sú út-
gerð sjerlega arðvænleg eins og þá stóð.
Að hinu leitinu hafði hann mikla trú á
fyrirtækinu, þ. e. þilskipaútgerðinni, að
hún hlyti að geta borið sig, ef rjett væri
á haldið og duglegir skipstjórar fengjust
sem kynnu til veiða á þilskipum.
Um þetta leiti var hákarlaútgerð á
Norðurlandi í mestum uppgangi, og datt
þá hr. G. Zoéga i hug að fara að reyna
þessa útgerð; hún hatði lítið verið rekin
á Suðurlandi, að eins nokkur ár eitthvað
lítið, með 1 eða 2 skipum frá Búðum á
Snæfellsnesi, og hafði lánast allvel. En
hjer var sá hængur á, að þá var ekki
völ á innlendum skipstjóra á Suðurlandi
sem kynni til hákarlaveiða, svo fyrsta
árið, eða fyrstu 2 árin, fjekk G. Zoéga sér
erlendan skipstjóra, sem eitthvað þóttist
kunna til þessa veiðiskapar. Þetta lán-
aðist allvel, eftir ástæðum, og hafði nú
hr. G. Zoéga keypt sjer annað skip til,
og hugði nú að reyna þessa útgerð til
þrautar, með alla skipshöfn innlenda, ef
hægt væri að fá góðan skipstjóra. Var
það þá af tilviljun, að honum barst mað-
ur af Vestfjörðum, sem margir hafa nú
heyrt getið, skipstjóri Sigurður Simonar-
son, hann var vanur hákarlaveiði af Vest-