Ægir - 01.07.1914, Blaðsíða 6

82
ÆGIR
auk þess, sem nú fylgja henni tvö kort, þar
sem gefið er yfirlit yfir merkingar og ferðir
hvers fisksins fyrir sig. Jeg hef dregið það
saman úr kortum þeim, sem fylgja hinum
ensku skýrslum um merkingarnar, eftir Dr.
Johs. Schmidt og mig, og getið er um neð-
an máls í skýrslunni hjer á eftir:
Það mun vera almenningi — að minsta kosti
öllum þorra fiskimanna — hjer kunnugt, að
gerðar hafa venð á síðari árum tilraunir til
þess að fá ábyggilegar upplýsingar um vöxt
og ferðir þorks og skarkola (Rödspætte,
Plaice) hjer við laud af hálfu hinnar dönsku
deildar hinna samþjóða fiskirannsókna, sem
byrjað var á 1903, með því að veiða, merkja
og sleppa aftur lifandi þessum fiskum. Merk-
ingar þessar voru sumpart (og mestmegnis)
framkvæmdar á hafrannsóknaskipinu „Thor",
undir umsjón Dr. Joh. Schmidt, sumpart á
mótorbát frá „Thor“, af Jóakim Guðbjarts-
syni, stýrimanni á „Thor“, og sumpart á
fslenskum botnvörpuskipum af G. Hansen
skipstjóra á „Thor“. Merking þessi er fólg-
in í því, að beinhnappar með töluplötu úr
látúni eru festar með silfurvír á fiskinn, á
þorski á kjálkabarðið, skarkola á bakið (hægri
hliðina) við uggarótina.
Við tilraunir þessar er gert ráð fyrir, að
eitthvað veiðist aftur af hinum merktu fisk-
um við vanalegar veiðar á þeim svæðum,
sem fiskurinn fer um á eftir. Afdrif merk-
inganna eru því mjög undir því komin, að
fiskimenn taki vel eftir því, hvort merki sje
á þesskonar fiskum, þegar þeir veiðast, og
að þeir skili merkjunum. Til þess að hvetja
þá til þess hefur verið borguð 1 króna fyrir
hvert merki, sem skilað hefur verið, ásamt
upplýsingum um lengd fisksins og stað og
stund, þegar hann fjekst; en þrátt fyrir á-
skoranir í blöðum og á annan hátt, bæði hjer
á landi og í öðrum löndum, hefur orðið tölu-
verð vanræksla á því trá fiskimanna hálfu,
að skila fengnum merkjum, og ber það vott
um hirðuleysi eða skilningsleysi á þessu,
fyrir þá svo mjög merkilega, máli. Því að
sjálfsögðu ætti öllum fiskimönnam að vera
það ljúft að styðja að mikilsverðum þekkingar-
auka á lífi þeirra skepna, sem atvinna þeirra
er svo mjög háð.
Sjálfur hef jeg verið nokkuð riðinn við
merkingar þessar frá byrjun og hef reynt
eftir mætti að styðja að þvf, að þær
geti borið sem bestan árangur. Tók jeg
bæði að mjer að safna merkjum frá hjer-
lendum fiskimönnum og sendi út áskoranir
til þeirra um að gá vel að merkjum og
senda mjer þau, og svo var jeg sjálfur við
merkingarnar á „Thor“ sumarið 1904 og
1905; einnig útvegaði jeg Hansen skipstjóra
pláss á botnvörpung 1909 til merkinga.
Loks hef jeg samið skýrslu um afdrif rann-
sóknanna að nokkru Ieyti (sjá síðar).
Merkingarnar byrjuðu á Skjálfanda og á
Austfjörðum 1903 og var þeim svo haldið
áfram þar og á Skagafirði og Eyjafirði 1904
og !905. Var bæði merktur þorskur og
skarkoli. Skýrslu um þessar merkingar gaf
Dr. Schmidt árið 19071). Svo var merking-
unum haldið áfram á báðum fiskategundun-
um á Skjálfanda, við Vestfirði og á Faxa-
flóa 1908 og á Faxaflóa 1909. Þar sem
merki frá þessum merkingum hættu að koma
í Mars 1911, þá var álitið, að tími væri
kominn til að birta skýrslu um afdrif þeirra,
ásamt skýrslu um þau merki frá eldri merk-
ingum, sem höfðu komið eftir að Schmidt
gaf sína skýrslu. Þessa skýrslu fól Schmidt
mjer að semja í sumar er leið, þar sem hann
taldi mig málefninu sjerstaklega kunnugan,
og er hún nú prentuð (á ensku)2).
Jeg ætla nú að gefa stutt yfirlit yfir þess-
ar merkingar og bæta svo við nokkrum
1) Marking experiments on Plaice and Cod in
Icelandic Waters. Meddelelser fra Kommissioncn
for Havundersögelser. Serie: Fiskeri. Bd. II.
Nr. 6, 1900.
2) Continued marking experiments on Flaice
and Cod in Icelandic Waters: Sama ritsafn. 1913.