Ægir - 01.02.1916, Blaðsíða 14

26
ÆGIR
á hverju, svo manntjónið af þeim hefur
ekki orðið eins tilfinnanlegt eins og af
stærri skipunum þegar þau fórust.
Á þessum 5 árum sem jeg hef náð
skýrslum yfir, þó ekki vel ábyggilegum,
þ. e. 1910—1914 hafa druknað af segl-
skipum 105 menn og 4 menn af togar-
anum »Skúla«, sem sökk í Norðursjón-
um við árekstur á sprengidufl. Það er
samtals druknað af þilskipum hjer við
land, 113 menn á 5 árum. Þó ekki hafi
farist nema 7 skip og áttunda skipið
»Hekla«, sem kom frá útlöndum og' 5
menn druknuðu af. Það hefur tekið
marga menn út af skipunum á þessum
tima, en talan er þetta.
Á Yestfjörðum og eins Norðurlandi,
er meiri hætta að skiptöpum lélti ekki
af með öllu, þar eru alt smá skip og
langt sótt á þeim oft, og framan af vori
voða hörð veður, með blyndkafaldi sem
oft koma þar, þá fer stundum svo, að
skipin ætla ekki að afbera þann sjó, sem
verður að leggja þau í, því þar er oft
ekki vogandi að leggja skipum á rek,
vegna íshættu, þá ekki annað úrræði en
að leyta til lands og það er á þeirri leið,
sem skipin vanalega farast. Stunduin
þjett við landið þegar svo mikið dimm-
viðri er, að ekkert sjer frá landi, eins
og oft er, bæði við Hornstrandir og eins
suður með öllum Vestfjörðum. Þó held
jeg að nokkuð gæti minkað skiptapana
þar, ef strangt eftirlit væri haft með að
skipin væru traust og allur útbúnaður i
góðu standi. Þessu var fremur ábóta-
vant á Vestur landi á sumum stöðum, i
það minsta meðan jeg þekti til; má vera
að nú sje það mikið betra.
í stað þilskipanna á Suðurlandi, er
kominn álillegur íloti af »Togurum« og
verða menn að telja það öruggustu skip-
in fyrir líf manna, enda orðið mjög lítil
slys af þeim, þessi ár, siðan sú útgerð
byrjaði. En þetta eru svo dýr skip, að
þeim getur ekki fjölgað alment nema
mjög hægt og að hepnin sje með, svo
fjöldi manna verður að sækja sjó eins
og áður á smáskipum, og þá taka við
vjelabátarnir eða vjelabáta útgerðin, nú
er hún talin að vera framtiðarspursmál-
ið, næst »Togurunum«, og ef hún hepn-
ast, eru miklar líkur til, að á mörgnm
stöðum leggist niður að mestu útgerð á
árabátum. Nú alment farið að hafa
vjelabátana mikið stærri og sterkbygðari
en áður, svo maður verður að vona, að
þetta styðji heldur að þvi, að minka þau
miklu slys sem af þeim hafa orðið á
siðustu árum. Á þessum 5 árum þ. e.
1910—1914 hafa farist með öllu 17 vjela-
bátar og af þeim druknað 86 menn, 3
bátar strandað sem mannbjörg hefur
orðið.
Af árabátum hafa druknað á sama
tíma 80 menn. Samtals hafa druknað á
þessum 5 árum 279 manns.
Þetta er stórkostlegt og sorglegt. Þetla
getur ekki gengið. Þessi miklu slys og
manntjón af vjelabátunum er alvarlegt
umhugsunarefni og það þvi fremur sem
þeim fjölgar og menn gera sjer miklar
vonir um að þetta verði aðal framtiðar-
útgerðin, 20 bátar að farast á 5 árum og
86 manns að drukna af þeim. Þetta er
voðalegt ef slíku heldur áfram eftir þvi
sem bátunum fjölgar. Það þurfa allir að
leggjast á eitt, að reyna að ráða ein-
hverja bót á þessu, og vil jeg með nokkr-
um orðum láta skoðun mína i ljósi hvað
gera mætti til að draga eitthvað svo lítið
úr þessu mikla manntjóni.
Vjelabátaslysin hafa náð yfir alt land,
þar sem vjelabátaútgerð er. Hafa orðið
einna minst á Norðurlandi. En á Aust-
fjörðum, Vestmannaeyjum og Vesturlandi
mjög líkt i hlutfalli við bátafjöldann.
Orsakir til slysanna af þeim eru marg-