Ægir - 01.01.1918, Blaðsíða 21

ÆGIR
15
un mína, jafnvel þótt hann sé aðeins
eitt dæmi.
2. Grœðgi fislca er mildl; fæslir þeirra
kunna varla magamál sitt, og sumir troða
svo miklu í magann að firnum sætir og
verður vikið að þvi síðar. I3að er skamt
á milli munns og maga i fiskinum, því
að vélindið er svo sem ekki neitt; þegar
kokið þrýtur tekur maginn (»munna-
magi« er efsti hluti hans nefndur) við.
Þegar hann er tómur, er hann saman-
skroppinn og mjór eins og görn, en get-
ur þanist ákaflega mikið út og orðið
liknabelgs-þunnur. Af þvi að svo skamt
er úr maganum og upp i munninn, þá
gæti orðið hætta á þvi að dýr, sem fisk-
nr gleypir lifandi, gætu brotist út aftur
áður en þau köfnuðu í maganum, en
við þvi er oft séð með þvi, að á kok-
beinunum eru hvassar tennur, margar
og stórar og vita oddar þeirra inn og
niður, og mundu óðar stingast i það
sem út vildi leita.
Hin áður umtalaða gleypigirni fisk-
anna er i raun og veru vottur taum-
lausrar græðgi, sem aldrei setur sig úr
færi, ef eitthvað ber fyrir augun, jafnvel
þótt það sé algerlega óætt. Skulu nú
tekin nokkur dæmi.
Fyrst skal frægan telja, liákarlinn. Þeir
sem hafa kynst honurn, munu lita svo
á, sem liann sé öllum fiskum gráðugri,
enda fara margar sögur af græðgi hans,
bæði hér við land og annarsstaðar,
þar sem hann á heima1 *). Hann er lika
stór fiskur og getur innbyrt mikið.
Eitt sinn veiddist hákarl i Eyjafirði og
voru i maga hans heill stór blöðruselur,
nokkurir þorskar og nokkur hákarls-
1) Heimkynni lians eru Norðurishafið og Atl-
lanzhaf suður að Færeyjum og Bandarikjum
(Cap. Cod). Sögur af hákarli úr höfum lengra
suður eiga við aðra háfiska, sem í islenzkum
ritum eru tiðum ranglega nefndir hákarl.
stykki. í öðrum hákarli norðanlands var
selur á stærð við uxa, og 14 þorskar.
Faber segist liafa fundið í einum 14 feta
löngum, heilan látursel, 8 stóra þorska,
1 fjögurra feta löngu, 1 flyðru og nokk-
ur hvalspiksstykki (lagleg máltíð!). Við
Noreg hefir eilt sinn fundist i hákarli
heilt hreindýr (hornlaust þó), sem senni-
lega hefir hrapað fyrir björg, og í öðrum
útselur á stærð við uxa og 14 þorskar.
Eflaust mætti fá fleiri sögur og ennþá
stórkostlegri um græðgi hákarlsins frá
gömlum hákarlamönnum hér1).
Þessi dæmi, sem nú voru tilgreind,
virðast bera vott um ótrúlega græðgi og
mikið magarúm í hákarlinum, en þess
ber þó að gæta, að hann er afar stór
fiskur og efamál, hvort hann er i raun
og veru gráðugri en margir aðrir, og
nær er mér að halda, að þorskurinn geti
boðið honum út í þessu tilliti, þegar
tekið er tillit til þess, hve miklu minni
fiskur hann er. Þegar hann kemst í »lif-
rétt« sinn, loðnuna gleymir hann öllum
boðorðum um hófsemi og jafnvel maga-
máli sínu með og þenur magann oft og
tiðum svo mikið út, að hann verður
þunnur eins og liknabelgur og alveg
gagnsær, svo sjá má loðnurnar i honum,
eins og í glasi. Það hafa verið taldar í
einum þorskmaga (á fiski sem veiddist
við Langanes á »Beskytteren« i júlí 1903)
267 loðnur, flestar c. 10 cm. langar o:
smáloðna. Allar þessar loðnur voru nál.
680 tenings-sentimetrar að rúmmáli og
auk þess voru i þessurn sama maga 80
tenings-sentimetrar af rauðleilu mauki
(krabbadýra-leifum?). Sumarið 1898 fann
eg i maga á stórum þorski, sem veidd-
ur var á Brimnesi við Seyðisfjörð, haus
af öðrum þorski, sem hafði verið litlu
1) Væri gott ef einhverir vel athugulir og
óljúgfróðir menn kynnu þesskonar sögur, vildu
senda Ægir pær til birtingar.