Ægir - 01.09.1930, Blaðsíða 12

198
ÆGIR
Sjómannamálfærið.
Á það hefir ekki verið minnst um
nokkurt skeið og mætti þó ætla, að skrif
og stælur um það hefðu verkað þannig,
að allt sé nú í bezta lagi, en því er ekki
að fagna. Hingað koma ný skip, sem
íslendingar eiga og stjórna og þeim fylgja
ný áhöld, sem ekki hafa þekkst hér fyrr.
Þegar skaði verður á skipsskrokk, reiða
og áhöldum, semur skipstjóri eða stýri-
menn skýrslu, sem framlögð er i rétti
við sjópróf. Nöfn á innviðum skipa, eru
á reiki og getur einn nefnt sama hlut-
inn þessu nafni, hinn öðru, því festu
vantar, en t. d. i skonnortu-skrokk, eru
yfir 100 heiti á stórum og smáum hlut-
um hvervetna þar, sem þær eru smíð-
aðar og svo mun vera hér á skipasmiða-
stöðvum, þótt almenningi sé hulið, en
því verður að safna í heild og sömuleið--
is hlutaheitum í járnskipa-skrokkum.
Sjóréttur á heimtingu á, að samræmi
sé hér, eigendur skipa og vátryggingafé-
lög sömuleiðis, og heiður þjóðarinnar
krefst þess að nöfn á stóru og smáu á
og í skipastól landsins sé svo, að aldrei
verði misskilin, hvorki á einum né öðr-
um stað — og á sjálfum skrokknum
verður að byrja, sé þetta ekki lálið drasla
eins og verið heíir — reiðinn ætti að
koma þar á eftir, en ekki þó byrja á
sigluhún. Látum nöfnin vera Ijót, það
gerir minna til en að samræmi vanti.
Hvervetna meðal siglingaþjóða er mál
það, sem talað er á skipsfjöl, blandað
aragrúa af orðum, sem hvergi finnast í
orðabókum, og þar sem eitthvað í þá
átt finnst, er útskýringin óljós ílestum,
jafnt þeim, er ekkert hafa með skip að
sýsla, og þeim er stunda atvinnu á fleyt-
um þeim, er um höfin fara.
Mörgum málfræðingum hefir blöskrað
slíkt og reynt að finna upp orð, sem
kæmu í stað hrognamálsins, og álitið það
ósóma, að hvert land hafi ekki sitt eigið
mál til þess að segja fyrir verkum á
skipum, og í mörgum löndum, þar sem
visindamenn eru með afbrigðum og tals-
vert af þjóðardrambi, má nærri geta að
þetta hefir verið á dagskrá oft og einatt.
Enskir málfræðingar hafa margar ferðir
farið til Ástralíu og Austur-Indlands á
hinum miklu langferða seglskipum, og
haft nógan tíma þá 3—4 mánuði, sem
þeir voru á leiðinni, til að kynnast mörgu
og miklu, sem fyrir augun bar, og ekk-
ert er Ijósara en það, að bæði við mál-
tíðir og á öðrum tímum hafi þeir rætt
við yfirmenn skipsins, hvort eigi væri
unnt að gefa ýmsar skipanir á réttu máli,
eða að nefna hina ýmsu hluti á skipi
nöfnum, sem heita mættu rétt mál, en
til þessa dags stendur allt við sama, og
nú eru liðin mörg ár síðan doktorar í
málfræði, tóku sér far í aðrar heimsálf-
ur á seglskipum; það ferðalag er hætt
og gistihallir flytja nú farþega um höfin.
Englendingar voru einnig það skyn-
samir að fallast á, að ekkert mætti trufla
sjómenn þeirra, og að þá yrði að láta í
friði með allt sitt. Sigrar þeirra á sjónum
meðan Nelson gamli var að hreinsa til,
t. d. við Abukir 1. ágúst 1798, og i sjó-
orustunni við Trafalgar, leyfðu engin af-
skipti hvernig og með hvaða orðum sagt
var til verka þar, og á timabilinu (1850
— 1890) mun enginn hafa treyst sér til
að breyta nokkru i málfæri siglingamanna,
nema þeir sjálfir, þegar lieimurinn las með
undrun um hinar mikluferðir, sem Ástra-
líuferðaskipin og Klipperskipin miklu, sem
sóttu te til Kína, fóru, þegar þau skip
urðu fræg um allan heim, sem fljótustu
ferðir fóru, og skipstjórar þeirra skipa
voru þjóðkunnir menn og frægir á sínu
sviði. Frægasta enska skipið »Cutty Sark«,