Ægir - 01.09.1930, Blaðsíða 15

ÆGIR
201
setar skyldu; þá hætti glaumur og gleði
á ferðunum, consertar og sjússar, og í
stað þess væri kvíði og leiðindi, enda
þá besta ráðið að bera ávalt björgunar-
belti bæði við máltiðir og í hvílunum,
eftir að menn hefðu komist að því.
Til stýrimannaprófa hér við skólann
útheimtist, að prófsveinar semji grein á
islenzku með glöggu orðfæri, um tiltekið
efni er snertir sjóferðir. Væri nú rétt
að strika undir, gaífal, pikfal, klófal,
venda, hálsa, stöðtalíu, klýver eða orðið
forfæra = flytja til o. s. frv., þar sem
þessi ritgerð á að votta dómgreind og
skilning á þeirri atvinnu, sem þeir eru
að fullkomna sig til að inna af hendi.
Lærðir mála-menn mundu gera það,
taka þessi afskræmi sem stórvillur, væru
þeir prófdómendur, en það verða þó
einmitt þau orðin, sem benda mundu á
hverskonat mann væri verið að útskrifa.
Við atvinnuna eru orðin rétt, þótt þau
málfræðislega séu úrhrak. Er þá rétt að
draga af prófsveini fyrir að nota þau?
~~ Islenzkir formenn og þó einkum fiski-
QJenn, hafa þegar fundið heiti á ýmsu á
skipi, og það sem kemur úr þeirri átt
festir rætur, og þar er engin hætta á
ferðum og öllum fyrir beztu, að þeir
einir eigi við það. Að grafa upp hvað
þetta eða hitt hafi heitið i fornöld eða á
®iðöldunum og að allt frá þeim tímum
sé gott og blessað, virðist mér ekki ein-
hlýtt, þegar það er athugað, að skip voru
ekki smiðuð þá eins og þau eru nú, að
reiði skipa er nú allt annar en hann var
þé, og að framfarir allar við siglingar
eru svo, að nú þekkist vart 5 vikna sigl-
lng milli Danmerkur og íslands, þar sem
3 mánuðir áður þótti sæmilegur tími til
þess að komast þá leið.
Pað er mikið verk að islenzka vel
kvert stykki í skipsskrokki og tegundir
skipa, 0g öllum hættulaust þótt við
sé glímt, en látið litla hópinn eiga
sig, sem flytur nauðsynjar til landsins,
afla á land, og kemur farþegum heilum
á húfi til ákvörðunarstaðar á skipunum,
með málfæri það, sem er hin eina trygg-
ing fyrir að öllu reiði vel af, og sízt af
öllu, gerið ekki gys að því. Það er svo
margt annað að spreyta sig á ef íslenzka
á allt, en eigi það sérstaklega að vera
skip, sem þörf er á að taka fyrir, þá
ræð ég til að farið sé að, eins og skipa-
smiður, byrja á kjöl sldps og skýra langs-
um og þversum í skrokknum, eftir að
búið er að gefa tegundum skipa nafn,
því það ætti þó að vera hið fyrsta af öllu.
Þegar svo að því kemur að þetta er
komið í lag, þá væri tími til að athuga,
hvort tiltækilegt væri að halda áfram
með hugtök og annað er vinnu á skips-
fjöl fylgir, og þá er að muna það, að
forðast öll heiti, sem misskilningi geta
valdið.
Hvernig þeir eru staddir, sem próf-
ritgerðina eiga að gera við Stýrimanna-
skólann, fer ég ekki út í hér, en kem að
því síðar ef til vill, en það atriði verður
að rannsaka og komast þar að einhverri
niðurstöðu, því hik það, sem komið er
á, má ekki halda áfram.
Hér þyrfti að safna í eina heild, öll-
um þeim heitum á hinum stóru og smáu
hlutum skipsskrokks, hvort heldur járn
eða tré, til þess að fá það samræmi,
sem nauðsynlegt er, bæði vegna skýrslna,
pantana og til að skilja sundurliðaða
reikninga, sem frá íslenzkum skipasmíða-
stöðvum koma.
Skipastóll landsins er nú þegar orðinn
of mikill til þess, að eigendur og fjöld-
inn, sem við hann er riðinn, ætti að vera
í óvissu um heiti hinna ýmsu hluta,
hvort heldur menn þurfa að skrifa eða
tala um þá. Hvergi nema hér er slík
óvissa, en hún verður að hverfa sem fyrst.