Ægir - 01.10.1939, Blaðsíða 3

Æ G I R
M Á N A Ð A R R I T F I S K I F É L A G S í S L A N D S
32. árg. j Reyltjavíkj—^okt^939____j Nr. 10
Ingi Bjarnason:
Hráefni þangsins og nýting þeirra.
Það má telja að þangiðnaður liefjist,
er farið var að vinna kali úr þaraöskn.
Lörigu seinna fundu menn joð í þangi,
og leiddi það brátt til þess, að þang-
brennsla varð nær eingöngu rekin vegna
joðsins, en minna liirt um kalí-vinnsluna.
Þangbrennsla liefir verið stunduð til
skamms tíma, einkum í Frakklandi,
Skotlandi og Noregi. Norðmenn fram-
leiddu árið 1932 næstum 5 þúsundir
tonn af þaraösku fyrir um 1,4 milljónir
króna, en á síðustu árutti liefir þessi at-
vinnuvegur nærri lagzt niður, þar sem
joð hefir stórlega lækkað á heimsmark-
aðinum. Astæðan fyrir þessu mikla verð-
falli er sú, að nýlega liafa fundizt auð-
ugar joðnámur í Rússlandi og Japan, í
sambandi við olíunámur í löndum þess-
um, en við það neyddist Chile-auð-
hringurinn, sem um mörg ár hafði ráðið
joðverðinu, að lækka það úr 35 kr. niður
í um 10 kr. per kg.
.Toðvinnsla úr þangi hefir eingöngu
verið með þeim hætti, að fyrst hefir
þangið verið brennt og joðið siðan verið
unnið úr öskunni með kemiskum aðferð-
um. Við öskunina fer mikið af joðinu
forgörðum með reyknum, auk þess sem
lífrænu efnasamhönd þangsins brenna
þar algerlega til ónýtis. Menn liafa því
lengi reynt að bæta þessa frumstæðu
vinnsluaðferð, bæði með það fvrir aug-
um að auka joðfenginn, og eins til
þess að þyrma hinum lifrænu efnasam-
böndum. Tilraunir liafa verið gerðar í
þessu augnamiði, með því að reynt hefir
verið að draga út joðið beint úr þang-
inu, með upplausnarefnum. Þessar til-
raunir liafa að vísu borið nokkurn á-
rangur, en aðferð þessi aftur á móti
revnzt svo kostnaðarsöm, að hún liefir
ekki þótt borga sig með því verði, sem
nú er á joði.
Þegar þannig var komið, að joðvinnsla
úr þangi engan veginn svaraði kostn-
aði, tóku menn alvarlega að ihuga, hvort
ekki væri möguleikar að liefja þang-
vinnslu á öðrum grundvelli.
Með kerfisbundnum rannsóknum á
efnasamsetning sjóþörunga hefir á
seinni árum náðst svo góður árangur,
að áreiðanlegar efnagreiningar liggja nú
fyrir yfir algengustu þangtegundirnar.
Sum þau efnasambönd, er fundizt hafa
í þarigi, eru þó enn ekki nægilega rann-
sökuð, svo ekki er auðið að segja fyrir,
Iwaða iðnaðarþýðingu þau kunna að
hafa, og veltur þar auðvitað á rniklu,
live auðvelt verður um vinnslu þeirra.
Jurtafræðingar skipta þörungum niður