Ægir - 01.10.1939, Blaðsíða 12

226
Æ G I R
•—1922, þcgar verðmæti aflans var frá 7.5
til 13 millj. króna, sinn milda þátt í nú-
verandi vandræðum færeysks atvinnu-
lífs. Þegar fiskverðið komst upp fyrir
allar liellur voru menn óðir i að kaupa
gamlar skútur, en gáfu fyrir þær vit-
leysislega liátt verð. Þá var ekki óal-
gengt að kaupa svipnð skip fyrir 70 þús.
kr. og fyrir aldamótin mátti fá fyrir 7—
8 þús. kr. Ofan á þetta liáa verðlag bætt-
isl svo það, að gera varð mikið við þessi
gömlu skip, og komust þau þá með við-
gerð upp i 90—100 þús. kr. Árlegt við-
liald þessara skipa varð einnig mjög
mikið, og það sýndi sig, þegar verðhrun-
ið skall á, að þessi skip höfðu orðið hinu
færeyska þjóðfélagi grimmilega dýr.
Eftir því sem skúturnar urðu eldri, hefir
árlegur viðhaldskostnaður auðvitað auk-
izt, svo að þessi skip, sem í byrjun voru
mjög ódýr í rekstri, er nú aðeins hægt að
gera út með hagnaði, sé um metafla og
hæsta fiskverð að ræða, og með lágum
launum til skipverja, svo lágum, að liið
færeyska þjóðfélag ber nú með sér vax-
andi örbirgð síðustu árin, i «fað stígandi
framfara.
Færeyskt atvinnulíf er nú að verulegu
leyli þurrausið af fjármagni og stafar það
einkum af því verðfalli, sem varð á
gömlu skútunum, þegar fiskverðið féll.
Skútur, sem ef til vill liafa verið kevptar
fyrir 70—80 þús. kr., eru nú seldar fyrir
10—15 þús. kr. Þetla tap er þó ekki ann-
arskonar en skeð hefir í öðrum lilutlaus-
um löndum eftir stríð, og mikill hluti
þessa fjár, sem er tapað, græddist á verð-
hólgu árunum. Verri var sú fjárþröng, er
skapaðist af þvi, að menn vegna góðær-
isins 1928—30, létu setja vélar í allar
skúturnar, en það hafði í för með sér um
þriggja milljóna kr. útgjöld. Árið 1931
var verðmæti færeyska saltfisksaflans
5.8 millj. kr. á mót-i 7.8 rnillj. kr. árið
áður, og síðan hafa fiskveiðarnar verið
reknar með halla fiest árin, en þó mest-
um fjögur þau síðustu.
Færeyski fiskveiðaflotinn er nú, auk 7
togara, 14—25 ára gamalla, 153 skútur
og skonnortur, þær elztu flestar 80—100
rúml., liinar yngri 150—200 rúml. Af
þessum 153 skipum eru aðeins 15 innan
við 10 ára, 14 frá 10—20 ára, 10 frá 20—
30 ára, 9 frá 30—40 ára, 10 frá 40—50
ára, 95 frá 50—66 ára, sem sé að mestu
allt of gömul tæki. Vitanlega er mikil á-
hætta að nota svo gömul og hrörleg skip
og auk þess geta þau ekki gefið af sér
hagnað, nema á sérstaklega fengsælum
árum, vegna hins mikla árlega viðhalds-
kostnaðar.
En hvers vegna cru ekki fengin ný skip
í stað þeirra gömlu? Nokkur liluti þeirra
elztu og þeirra lirörlegustu, sem keypt
voru eftir stríðið, eru gengin úr skaftinu.
Árið 1930 áltu Færeyingar 195 fiski-
skútur og skonnortur, er voru yfir 60
rúml. Árið eftir var 26 skipum lagt upp,
og 11 ný fengin i staðinn. Síðan hefir
skútunum stöðugt fækkað og eru nú 153.
Því miður hafa mörg liinna nýju og stóru
skipa farizt.
Að endurnýjun flotans liefir gengið
hægt, er vegna þess, að hyrjað liefir verið
of seint á henni, þrátt fyrir tímanleg'ar
áskoranir liéðan til fjárveitingavaldsins.
Nú, þegar verðið á blautfiski og saltfiski
liefir fallið, en útgerðarkostnaðurinn er
stöðugt hár, er í rauninni ógerlegt að láta
hin nýju, dýru skip svara kostnaði. Til
þess að fá ríkislán til öflunar nýs skips,
er krafizt, að það sé smíðað i danskri
skipasmíðastöð. Það gæti reyndar verið
sanngjörn krafa, ef skipin gætu nokk-
urnveginn iiorið sig. Siðastliðin ár hefir
hygging nýs 150 rúml. skips með öllum
útbúnaði kostað um 130 þús. kr. i danskri
skipasmíðastöð, Til sainanburðar má