Ægir - 01.06.1982, Blaðsíða 39

var tic^semct 1 honum, því að Þór
ar ^arr>a í gervi ungs drengs, og sagði, að honum
I ne' verða kalt, ef hann reri svo langt og utar-
8a’sem hann væri vanur, en það varð þó, að Þór
^r' °8 spurði hvað þeir skyldu hafa að ,,beytum“.
þ. mir hað hann sjálfan sjá fyrir því og það gerði
r> en ekki var hans aðferð til beituöflunar tekin
pP nteð mönnum.
hau°r Lor þar til, sem uxar nokkrir voru og sleit
s>nn af þeim uxanum sem mestur var.
fisk ættac^r a hjúpmið og róa fyrir lúðu (flata
en -en ^ór hafði nú aðra og meiri veiði í huga
nveiði. Hann réð svo því, að lengra var róið
og svo langt reri hann, að Hymir
T, Hymi líkaði
getj^0r^mn ,,allókátur“ og er líkast til hér fyrst
hyk' ™J°hræðslu í norrænum sögnum, en hún
j 'estum kvillum verri sæfarendum.
um ntSart ®0^sö8n Snorra felst vissulega heimild
sv0 , proaðar fiskveiðar á forsögulegum tíma og
8oðu ^ Unctan samtíma Snorra að hann eignar
ir sinum veiðar með önglum og neti líkt og Grikk-
Sa8a §U^r Þr>f°rhinn. Það er áreiðanleg löng
vei^ a aJc við lúðuveiðar á djúpmiðum. Til þeirra
öngui Purtt> stóran bát, langan og sterkan vað og
su beku 0ran Þekkingu á miðum fjarri landi og
hróað' fengist á stuttum tíma meðan allt
eiuni 'St hmgfara með manninum. Og Snorri á sér
tviuj ®0hsö8n um netið og í þeirri sögn eru engin
Uru 1 Um það, að netið hafi orðið til með goð-
f>egar t ,
itieðx Lo*a Laufeyjarsyni var ekki lengur vært
^sir h 01 s°kum sinna óknytta og skaðaverka, og
hljúpst p®^ust hinda endi á óheillaferil hans,
hann °. a hraut og fal sig á fjalli einu, þar sem
Mn reíct’ ' *■ ÍV*A U‘Ö ** 1JM1“
aicettj s' • r-Ser ^us 08 hafði á fjórar dyr, svo hann
hrá han ^ ^ &*tra atta ur hps> smu- Ln oft um daga
a,18ursf0sS^r 1 *axhki og fal sig þar sem heitir Far-
l^ki) hann fyrir sér, hverja vél (galdra-
Utlt" Sno^ trt finna að taka hann úr fossin-
hokj sjáFfF1 Sefur enga skýringu á því, af hverju
pldur se Ul tetcur >>1 að búa til þetta galdratæki
L°ki tekið*1 Uppur bessum hugleiðingum hafi
ersíð ”hngarn og reið á ræksna, svo sem
en
»eter^iuser ________o_________
j?a sér ha^ ^ert' “ H°ki sat við eld að ríða netið,
k ir>n séð0’ ^Slr attu skammt til hans og ha.w.
f58ar uPDUr Hhðskjálf, hvar hann var. Loki hljóp
. n» hefur ana Cn kastaði netinu framá eldinn.
°8cef.
séð
a af h sem sagt, að honum myndi stafa
v> að Æsir sæju netið og lærðu að ríða
það. En það kom nú fram sem ætlað var um örlög
Loka. Þegar Æsir komu að húsinu, ,,gekk sá
þeirra fyrstur inn, er vitrastur var, er Kvasir er
nefndur. Og er hann sá á eldinum fölskann
(öskuna) er netið hafði brunnið, þá skyldi hann, að
það myndi vél að taka fiska og sagði Ásum. Því
næst tóku þeir og gerðu sér net eftir því, sem þeir
sáu á fölskanum, að Loki hafði gert.“
Og þetta net var fellt á teina. Þegar Æsir höfðu
kastað netinu í fossinn, hélt Þór öðrum
nethálsinum en allir Æsir hinum og síðar er sagt
frá því, að Loki stökk yfir þinulinn (teininn).
Þannig eru elztu sagnir af fiskveiðarfærum, goð-
sagnir, bæði með Grikkjum og norrænum mönn-
um.
í hinni rituðu mannkynsögu, jafnt heimildarsög-
unni sem þjóðsögum og munnmælasögnum alls-
konar og ævintýrum, eru veiðar höfðingja á land-
dýrum miklu algengara söguefni, en fiskdráttur
fátækra manna, og orðið fátækur er áberandi.
tengt fiskimönnum í allri sögunni framundir okkar
daga.
Þekktasta fiskveiðisaga allra tíma er af fátækum
mönnum við netaveiðar á Galíleuvatni og af þeirri
sögu má ráða að netið er snemma alþekkt veiðar-
færi í löndunum fyrir botni Miðjarðarhafs. í Matt-
heusarguðsspjalli segir frá þvi, að Jesús gekk fram
með vatninu og sá þá bræðurna Simon og Andrés
vera að leggja dragnet (fyrirdráttarnet) í vatnið,
því að þeir voru fiskimenn. . . . nokkru siðar sá
Jesús aðra tvo bræður, þá Jakob og Jóhannes, á
báti með Zebedeusi föður sínum og þeir voru að
bæta net sín. Þá er og i þessari fornu sögn nokkru
síðar að finna dæmi um sjóhræðslu og sýnu meiri
en hjá Hymi.
,,. . . þá gjörði svo mikið veður á vatninu, að
bátinn huldi af bylgjum“, og lærisveinarnir urðu
hræddir og báðu Jesúm ásjár: „Herra bjarga þú,
vér förumst“ og Jesús bjargaði þeim. Náttúruöflin
eru ofurmannleg og þegar þau eru í ham er það
manninum eðlilegt að leita ofurmannlegrar hjálp-
ar. Á smáfleytu í ölduróti hafsins verður maðurinn
ósköp lítill. Það hefur því fylgt fiskimanninum um
allar aldir að ákalla æðri máttarvöld meira en al-
mennt hefur gerzt um fólk við atvinnu sína. Fram-
undir okkar daga tíðkaðist það, að sjómenn gerðu
langa bæn fyrir sér, áður en þeir lögðu á hafið.
Það verður vikið síðar að fyrirbænum íslenzkra
fiskimanna.
ÆGIR —319