Ægir - 01.06.1982, Blaðsíða 42

Fá orð en mikil saga
(Saman tínt úr Sögunum).
Talið er að Skallagrímur hafi komið út hingað
um eða uppúr 890 og í Egilssögu segir:
„Skallagrímur var skipasmiður mikill, en reka-
við skorti eigi vestur fyrir Mýrar, hann lét gera bæ
á Álptanesi og átti þar bú annað, lét þaðan sækja
útróðra. . . .“ En um orsökin til þessa útræðis
segir svo áður: ,,því að þá fyrst höfðu þeir fátt
kvikfjár, hjá því, sem þurfti til fjölmennis þess,
sem var.“ Hér kemur glöggt fram það, sem áður er
sagt, að landnámsmenn munu hafa treyst á sjó-
fangið í nýja landinu.
Laxdæla er að hluta lOdu aldar saga og eftir-
farandi frásögn gæti átt við Bjarnareyjar um eða
fyrir miðja lOdu öldina og eyjarnar þá orðnar fjöl-
menn verstöð, sem hlýtur að hafa átt sér nokkurn
aðdraganda. Bjarnareyjar gætu því verið álíka
gömul verstöð og Bolungavík, því að Breiðafjörð-
urinn albyggðist snemma, en þess vegna er
Bolungavík jafnan talin elzta verstöðin, að um
hana er Lartdnámuheimild.
í Laxdælu segir svo:
„Veiðistöð sú liggur á Breiðafirði, er
Bjarnareyjar heita. Þær eyjar eru margar saman
og voru mjög gagnauðugar. í þann tíma sóttu
menn þangað mjög til veiðifangs. Var þar og
fjölmennt mjög öllum misserum. . .“
Og Laxdæluhöfundurinn fræðir okkur meira
um fiskveiðar til forna, af því að það þjónar sög-
unni: „Mikið þótti spökum mönnum undir því, að
menn ættu gott saman í útverjum, var það þá
mælt, að mönnum yrði ógæfra um veiðifang, ef
missáttir yrðu. . . .“
Það er orðin nokkuð löng reynsla að sanngildi
þessarar kenningar. Það hefur aldrei þótt fiskilegt
að missætti ríkti með skipshöfn.
Og Laxdæluhöfundurinn dregur upp fyrir okkur
aðra sígilda mynd:
„Það var einn góðan veðurdag, að Hallur reri
og voru þeir þrír á skipi, bítur vel um daginn, róa
þeir heim að kveldi og eru mjög kátir. . . .“
Gleðistundirnar í lífi fiskimannsins hafa um
allar aldir verið þær, að sigla heim hlöðnu skipi. í
landi glöddust konur og börn og gamlir menn þeg-
ar sást til hlaðinna báta. Börn hlupu til sjávar að
fagna feðrum sínum, gamlir menn lifnuðu við,
tóku í nefið með endurnýjuðum krafti, trítluðu
milli húsa og færðu húsmæðrum fréttir: — Hann
hefur heldur betur sett í hann í dag karlinn þinn.
sér
Hann er að skríða hér inn með núna sökkhla
inn — og konan hljóp út að gá og síðan in°
setja upp pottinn og valdi til ketbitanna, ef P
vóru til í kotinu. Á afladögum, ekki sízt ®
ógæftir eða aflaleysi, var gleðibros á hverju an
í sjávarþorpunum hér áður fyrr.
Af Gíslasögu er ljóst að Breiðfirðingar áttu
teinæringa til róðra: , r
,-,Síðan býst Börkur heiman og fimmtán ka
með honum, og fara á teinæringi. . .“ .. ,a
Ekki er heldur að efa, að eitthvað af þeim 1111 ^
flota, sem lagði upp í Grænlandssiglinu 9°
Breiðafirði og Borgarfirði hafi verið stór fiskis
og notuð þá einnig til flutninga á fólki og varnu1
(Sjá Lúðvík. Árbók Fornleifafélagsins).
Eiríkssaga rauða: . £f
„Svo segja fróðir menn, að á því sama surnrl0r
Eiríkur rauði fór að byggja Grænland, Þa
hálfur þriðji tugur skipa úr Breiðafirði og ®°r®tlir
firði, en fjórtán komust út þangað, sum rak a
en sum týndust.“ ^0(Jl.
Þorfinnssaga karlsefnis lýsir því hvermg.
menn vörðu báta sína fúa:
„Þeir höfðu eftirbát þann, er bræddur var ^
seltjöru. Það segja menn, að skelmað^u
smjúgi eigi það tré, er seltjörunni er brsett- jUli
Bolungavík kemur enn við söguna og nu J
lltu aldar og einnig þá með frægum hætti-
í Fóstbræðrasögu segir: var
„Þormóði þótti jafnan dauflegt, er ^a0 ^jíð
heima með föður sínum. Eftir þingið um s ^ £fl
réðst hann til ferðar með húskarla föður slU
þeir skyldu sækja fiska er Bersi átti ut
ungavík. . . .“ Qg þar
Gíslasaga Súrssonar er lOdu aldar saga
koma fiskiróðrar við sögu hetjunnar:
„Ingjaldur var iðjumaður mikill; hann r
hvern dag, er sjófært var. . ^ vaf
Hásetarnir voru máski dæmi um það se
með hinum fáliðaðri bændum í heimraeði^
„Ingjaldur var á fiski um daginn og Þr
með honum og Bóthildur ambátt. . • • ,knjna:
Og Ingjaldur lét ekki deigan síga við s° ^ ^eð
„Ingjaldur er enn róinn á fiski og ** öjru
honum, en þrællinn og ambáttin eru (
á SJ°
skipi. . .
oi
Sjómenn hafa löngum þótt svarakaldtf.
Örn Arnarson orðar það og hið fraega
Ingjaldar, þegar honum er hótað lífláti er sjflu
andi fyrir þann, sem býr við lífshættu í sta
322 — ÆGIR