Ægir - 01.06.1982, Blaðsíða 41

enhSS*^Urnarbæ” landl’ hvar svo semÞaðyrðl>
hann átti þess kostar völ um landnámið, ef hon-
líkaði ekki val guðanna, að skipta landnáminu,
°g Geirmundur heljarskinn gerði. Geirmundur
land við norðanverðan Breiðafjörð en þótti
c r bröngt um sig og nam þá einnig Norður-
^randir og hafði þar mörg bú allt frá Aðalvík í
^eingrímsfjörð. Ingólfur gat teygt landnám sitt
aft 'I3 austur í hina frjósömu sveitir Suðurlands, en
0 Glfusá.
p
Sjr n ln8ólfur gerir hvorugt þetta, heldur helgar
Uo Strand'engju með litlu undirlendi eða hrjóstr-
^ax ^otn' Hvalfjarðar og ,,öll nes út“ með
Ur V'°a sunnanverðum, fyrir Reykjanes og aust-
in Olfusárósum. Þá er Ingólfur búinn að ná
tu n ,sins landnáms þeim vogum og víkum, sem
(Q8re'na kom að hafa í útræði á suðurströndinni
Urn'n^avilc» Selvogi og Þorlákshöfn) og hirðir ekki
hvera- teygía sig austar. Ingólfur veit, að það er
bezt8’ 'endandi báti á Söndunum, nema þegar
ba» bllðasl en- Hann hefði áreiðanlega reist sér
hvar ■ -...........
landi k • — ---------- ------ ------
len P°tt þar hefði verið hafnleysa, en strand-
Sh,n . hefði hann helgað sér að auki með vík til að
þnða Ur roðra-
laiKj . er engin tilviljun, að allar mestu verstöðvar
þaðns Verða síðar í landnámi Ingólfs.
áðUr er ehki ólíklegt, að hann hafi rennt fyrir fisk
hefUr n hann helgaði sér alla þessa strönd, en hann
flóa en m Vltað hvort fiskgengd var meiri í Faxa-
aði gð SUnnan Reykjaness né hvernig fiskur hag-
veru v- 8U Slnni v'ð þessa ókunnu strönd en viljað
r£eði S Um að hann ætti margra kosta völ um út-
gfj
yfir gððst hefur Ingólfur einnig haft í huga að ráða
hanu v U lægl fyrir kaupskip, siglingamaður sem
seta í ^íúlfsagt hefur hann gert sér ljóst að bú-
lngólfSSU ^ancl1 yrðl mÍog hað siglirtgum-
tafnánEpUA *telair sem sagt að öllum líkindum verið
hfceli h 6 Ur með húsetuval guða sinna og Karli
bað anS Var úánægður.
sem öndvegissúlurnar hefði borið að
°lfs
fara
-> hv , ,engar sögur af búskaparháttum Ing-
höfðu u °. 1 til lands né sjávaf, en róðrarbáta
le*fur, ser út hingað bæði hann og Hjör-
leifs 0„ a synir Vestmannaeyjaför þræla Hjör-
ltr8ólfUr S? ar fngólfs. Það er alls ekki líklegt að
htenn 1 v alv tahð sér þörf á að hafa neinstaðar
h,h. g eri hegar hann fékk reynslu af fiskimið-
Usk: hans 1: _ • .. -x .íi___
írniðu "'1C’ reyndist liggja svo vel við góðum
m að honum getur hafa nægt heimræði.
Fyrsta verstöðin. . . .
Sú, sem oftast er vitnað til um fiskveiðar til
forna, er Landnámusögn um Þuríði sundafylli, en
svo segir í Landnámu:
,,Þuríður sundafyllir og Völu-Steinn sonur
hennar, fór af Hálogalandi til íslands og nam Bol-
ungavík og bjuggu í Vatnsnesi, hún var því kölluð
sundafyllir, að hún seiddi til þess í hallæri á Há-
logalandi, að hvert sund var fullt af fiskum. Hún
setti og Kvíamið á ísafjarðardjúpi og tók til á koll-
ótta af hverjum bónda í ísafirði.“
Talið er að Vestfirðir hafi verið alnumdir um
900 og ólíklegt er að Bolungavík hafi verið numin
mjög síðla, því að þar er landrými meira en víða
gerist á norðanverðum Vestfjörðum og reki hefur
verið þar mikill, eins og nafnið bendir til. Hins
vegar getur Þuríður hafa verið komin út fyrir
alllöngu, þegar hún setur Kvíamið, og gæti það þvi
hafa orðið síðla á landnámsöldinni. En það skiptir
ekki öllu máli, heldur sú saga, sem liggur að baki
þessari fáorðu frásögn og þær ályktanir, sem auð-
gert er að draga af henni.
Kvíamið eru það utarlegar við Djúp (reyndar
utan Djúpsins að okkar mati nú) — að ekki er
vitað til að Inndjúpsmenn, en þeir voru kallaðir
ísfirðingar til forna, hafi nokkurn tímann sótt á
Kvíamið heiman frá sér á árabátum. Þeir hljóta að
hafa sótt þessi mið frá Bolungavík á dögum Þuríð-
ar, eins og alla þá tíð sem aðrar heimildir ná. Bol-
ungavík hefur því verið orðin verstöð á dögum
Þuríðar um eða uppúr 900. Það, að hún tekur til
,,á kollótta af hverjum bónda“, (kollótt merkir
hér að ærin hafi verið lambslaus og rúin) sannar
þetta einnig, því að þetta getur varla annað verið
en vertollur og eru mikil klókindi Þuríðar kerl-
ingar, að vísa Inndjúpsmönnum til miða svo utar-
lega, að þeir urðu að sækja frá Bolungavík og
gjalda henni vertollinn. Og enn sýnir þessi stutta
frásögn okkur, að landnámsmenn hafa ekki róið
smákænum frá Bolungavik, því að það er út á
Kvíamið um 2ja stunda róður í logni, á velmönn-
uðum sexæring. Það var lika svo, að eftir að
heimildir eru öruggar um sókn frá Bolungavík, að
á Kvíamið var yfirleitt ekki sótt á minni skipum en
sexæringum.
Þessi stuttorða Landnámusögn segir okkur því
allt í senn: verstöðvar hafa myndast strax á land-
námsöld, landeigendur snemma tekið vertolla og
landnámsmönnum hafa verið allstórir fiskibátar
tiltækir.
ÆGIR — 321