Ægir - 01.02.1983, Qupperneq 26

Hinn opinberi fjárstyrkur norska ríkisins til
handa sjávarútvegi landsins mun hækka frá síð-
asta ári úr 137 millj. US$ (2.603 millj. ísl.kr.) í 157
millj. US$ (2.983 millj. ísl.kr.), eða um rúm 14%.
Helmingurinn af þessum styrk fer til hækkunar á
fiskverði, en gert er ráð fyrir að allur kostnaður við
fiskveiðarnar sjálfar muni hækka á árinu sem
þessu nemur. Aftur á móti hefur verið lagt til að
þorskkvótinn verði minnkaður um 75—100.000
tonn vegna ofveiði og minnkandi hrygningastofns
og er áætlað að þessi tekjuskerðing hjá sjómönn-
um og útgerð muni nema á bilinu 43—57 millj.
US$, en ekki hefur enn verið ákveðið hvernig stað-
ið verður að því að bæta þetta. Eini ljósi punktur-
inn í sjávarútvegi Norðmanna eru loðnuveiðarnar
sem gengið hafa mjög vel í haust og mun loðnu-
kvótinn verða aukinn á þessari vetrarvertíð.
Frá því að atvinnumótmælendur og grátkonur
tóku höndum saman og hófu baráttu sína gegn sel-
veiðum, hefur þróun mála orðið sú að markaðir
fyrir selafurðir hafa hrunið í Evrópu og Ameríku
og víða er jafnvel bannað með lögum að flytja
þessar afurðir inn. Afleiðingin hefur síðan orðið sú
að geysilegur ofvöxtur hefur hlaupið í alla sela-
stofna á norðurhveli jarðar og er nú svo komið að
jafnvægi náttúrunnar er að raskast á stórum svæð-
um.
Áætlað er að selastofninn í Barentshafi hafi
aukist úr hálfri milljón sela i eina milljón á s.l. tíu
árum og að fjölgunin sé á bilinu sex til sjö prósent
árlega. Fyrir þetta nýbyrjaða ár hefur heildarveiði
á þorski og loðnu í Barentshafi verið áætluð um
2,6 milljónir tonna, en á þessum sama tíma og
sömu slóðum reiknast mönnum til að selir og hval-
ir éti fiskmeti er nemi 3—5 milljónum tonna og
hærri talan álitin sennilegri, en samkvæmt tilraun-
um með seli sem Norðmenn hafa staðið fyrir, hef-
ur komið í ljós að selir éta yfir 12% og jafnvel allt
að 16% af líkamsþyngd sinni á dag.
Talið er að sel fjölgi a.m.k. 4% á ári hér við land
og að nú séu selir vel yfir 40.000 og er um einn
fjórði af því útselur, en það er einmitt hann sem
mestri hringormasýkingu veldur í þorski. Landselir
eru yfirleitt innan við 100 kg að þyngd, en útselir á
bilinu 250—300 kg og er áætlað að meðalselur hér
við land þurfi minnst 10 kg af fiskmeti á dag og
stofninn þar af leiðandi 150.000 tonn á ári. Allt eru
þetta algjörar lágmarkstölur.
í sumar er leið var gert nokkurt átak til að
sporna við hinni hömlulausu fjölgun selastofnins
og var slátrað um 4.200 selum í allt, sem skiptist i
2.800 landseli, þar af 600 fullorðin dýr, og 1.400
útseli, þar af 400 fullorðin dýr. Rúmum 90% af
þessum sel var slátrað af hlunnindahöfum.
Þó Færeyingar séu iðnir við að drepa laxinn i út-
hafinu, þá er enginn vafi á að stækkandi sela-
stofnar hér við land eiga einnig, og ekki síður,
stóran þátt í minnkandi laxagengd í flestum veiði-
ám landsins. Víða sveima selir í stórum torfum við
árósa og taka þar drjúgan toll af laxastofninum og
eru hinn mesti skaðvaldur.
Hér á landi hefur selur verið veiddur frá því land
byggðist. Allt fram á sjöunda áratug þessarar aldar
var víða sé hugsunarháttur, að sæist til sels, á sjó
eða landi, var allt gert til að granda honum og þótti
verulegur búhnykkur tækist það.
Hjá því verður ekki komist að halda stofnstærð-
um sela innan skynsamlegra marka og að fram-
kvæma verður þær aðgerðir sem slíkt hefur í för
með sér á skipulegan hátt. Taka verður upp þá að-
ferð við slátrun sels, sem flestir geti sætt sig við,
líkt og þegar lömbum er slátrað að hausti, nema
fólk taki almennt upp að klæðast ekki ullarfötum í
mótmælaskyni við slátrun búfénaðar. Þá gæti far-
ið að syrta í álinn.
74 — ÆGIR