Ægir - 01.08.1986, Blaðsíða 20

i iuj ixi IUUU.UI uvcuiuiiai i i lamai mui. i i a vimui. i -n y j c» pai\i\i iusiu, iciai iuuj V'-'i lcíbl l\ci IMlVIUJ.r.l. Dl yue 5Ci 11
fiskverkun og verslun). fbúðarhús sem Bjarni Sívertsen lét reisa 1803-5, og verslunarhúsið sjálft. Öll þessi hús standaef
þjóna nú nýju hlutverki sem sjóminjasafn, byggðasafn og veitingahús-. Húsið lengst til hægri var verslunar-og íbúðarhus,
Agúst Flygenring átti síðastur, en það brann árið 1906.
bænda og tómthúsmanna tók
litlum breytingum um aldir. Bát-
ar, veiðafæri, vertíðir og vinnu-
brögð voru að mestu hin sömu
allt frá fyrstu öldum byggðar, þó
einhverjar nýjungar fylgdu hverri
öld. Raunar má telja víst að
útgerðinni færi hrakandi á 17. og
18. öld, með minnkandi skipa-
stól og óhagstæðu verslunarlagi.
Afkoma manna fór mjög eftir
fiskgengd á grunnmið Faxaflóa,
sem voru aðalmið Hafnfirðinga.
Ef fiskisæld var fjölgaði búðsetu-
mönnum og byggðin lifnaði við.
En yrði fiskileysi fóru þurrabúð-
irnar fljótt í eyði og fólkið hvarf.
Vergangur og hungurdauði urðu
þá örlög sumra. Þetta fólk var því
oft á mörkum þess að komast af
og lifði upp á náð landeigenda,
sem áttu jarðnæðið og bátana, og
kaupmanna, sem keyptu fiskhlut-
inn og létu í té matvæli til uppi-
halds. Ef fiskurinn brást var náðin
ekki mikil á þessum stöðum.
Sagan geymir dæmi um hvort
tveggja, góðæri og harðæri.
Þegar jarðabókin þeirra Árna og
Páls var í smíðum upp úr 1700
voru flestallar búðir í Hafnarfirði
í eyði við sjóinn, vegna undan-
genginsfiskileysis. Þetta hlýturað
hafa verið breytt árið 1 734, því
þá var fiskirí mjög gott hjá Hafn-
firðingum og hlutir á vetrarvertíð
milli 7 og 10 hundruð fiskar.
Þrem árum seinna var hins vegar
ástandið slikt að alger bjargræðis-
skortur var orðinn í Firðinum og
voru verslanir brotnar upp af fó-
geta konungs og mjöl lánað til
fátæklinga. Aftur voru búðir
kaupmanna brotnar upp og mat-
vælum útbýtt veturinn 1769-70.
Harðæri var þá mikið og upp-
flosnað fólk flúði úr sveitum og til
sjávarsíðunnar í von um mat.
Næsta áratug á eftir var h i ns ve^_ |
talað um mokveiði og góða ‘
ko^u- , . rarða'
Árið 1781 voru íbúar i <-Jj , ^
kirkjusókn 385 og hafð' |
fjölgað um 125 frá því í uPP,),n |
aldarinnar. GarðakirkjuS ^ ;
náði yfir Hafnarfjörð, Álftane5^
núverandi Garðabæ. Þar
býli árið 1781 og átti Garða ' ^
19 þeirra, konungur 1G. hi^á
voru í einkaeign. 41 bónd\ ^
þessum jörðum, að n^ðtð p.
prestinum, sýslumanni og K
manni. Grashúsmenn og P
búðarmenn voru 48. u 5
Bátaeign sóknarmanna v .
fjögramannaför og 62 tv )()2 j
mannaför. Á þeim rerú
heimamenn en 34 utan$v ^
menn, flestir af Suðurnesju ^rj
Suðurlandi. Veitt var bæði a^.g
og í net. Net munu fyrst hata ^
lögð í Hafnarfirði árið 17
464 -ÆGIR