Ægir - 01.08.1986, Blaðsíða 14

Danskar húkkortur, slík þilskip gerði konungsútgerð út frá Hafnarfirði árin 1 776-1 787.
reist íbúðarhús fyrir skipstjóra
útgerðarinnar, og geymsluhús
fyrir veiðarfæri, áhöld og slíkt. Á
Langeyri norðanmegin fjarðarins
var aflinn lagður á land. Þar voru
byggðir fiskigarðar til verkunar
aflans og vöruhús.
Skúturnar stunduðu handfæra-
veiðar á sumrin og var aflinn salt-
aður. Á veturna var jöktunum lagt
upp í Hvaleyrartjörn, en húkkort-
urnar lágu við festar á firðinum,
eða voru látnar sigla niður til
Kaupmannahafnar með vörur á
haustin.
Yfirmenn á skútunum voru allir
danskir, og einnig hluti háset-
anna. Síðan var hugmyndin að
ráða íslendinga sem háseta við
þorskveiðarnar yfir sumarið.
Reyndist erfitt að manna skipin til
fulls, því landsmenn reyndust
ekki áfjáðir í að reyna sig á
þessum nýju skipum.
Þilskipunum var haldið úti ár
hvert frá 1776 til 1786. Fyrsta
árið fóru 10 skip á veiðar, en flest
voru þau árið 1780, 42 að tölu.
Átíu áratímabili 1 777—1786fóru
á veiðar að meðaltali 19 húkkort-
ur og 6 jaktir á ári. Aflinn varð
samtals 648.309 fiskar sem gerði
4386V2 tunnu af saltfiski og 4324
tunnur af hertum fiski til útflutn-
ings. Aflinn var ekki mikill,
miðað við fjölda skipanna og
varð sífelldur halli á útgerðinni,
þráttfyrir að hún nyti árlegs styrks
frá stjórnvöldum upp á rúma 10
þúsund ríkisdali.
Þegar konungsverslun var lögð
niður 1787 og íslendingar hlutu
takmarkað verslunarfrelsi, lagðist
útgerðin niður um leið. Þegnum
Danakonungs bauðst nú að
kaupa hús, þilskip og aðrareignir
verslunarinnar. Heimildir eru
litlar um afdrif skipanna, en eitt
virðist Ijóst að íslendingar sot
ekki eftir þeim. Landsmenn^
ekki enn undir það búnir að b
sjávarútveginn á nýtt stig- ^
vegar hefur þessi mikla tllr ^
konungsverslunarinnar ^
óbein áhrif, því að vitneskjan^.
reynslan sem til varð hér a ‘ ^
glataðist ekki. Þess ,var*\.efiiar
langt að bíða að íslend'^^i,
tækju að feta sig inn í aukiö v *
unarfrelsi og nýjungar í ut& 3
armálum. Og þar var byg^j
sama grunni, því enn einú
var Hafnarfjörður vagga n^s.
ævintýra í atvinnumálum la
manna.
Heimildir: 0n
Saga Hafnarfjarðar, e. Siguro-’K ^ e■
Einokunarverslun Dana á
JónJ.Aðals , ,0p.
Skútuöldin I., e. Cils Cuðmun ^gí.
íslensk miðaldasaga, e. B)örn
steinsson.
■
er tímarit þeirra, sem vilja fylgjast með
því helsta, sem er að gerast í sjávarútvegh
458 -ÆGlR