Ægir - 01.04.1987, Síða 31

ÆGIR
215
4/87
e° na' °g þróunarverkefni í raf-
lrJdatækni með samvinnu fyrir-
?ja- stofnana og Háskólans.
ruvísi höfum við ekkert fyrir
be|búnaðarfyrirtækin til að
y§8ja á í náinni framtíð.
j 'l'jér hefur aðeins verið drepið
br 'tinn hluta af þeim vaxtar-
roddum sem sjá má í íslenskum
Jðvarútvegi og fiskvinnslu. Ég
. e ekki minnst á þann fóður-
, nað sem er að byggjast upp í
c 'ðgum fisk- og loðdýraeldi.
póðrið
mun að mestu byggjast
VPP a sJávarfangi og þar er marg-
'S e§* Verk að vinna. Frystitogar-
ís,n*r skapað nýja vídd í
l^ðnskum sjávarútvegi. Með til-
le°P1u þeirra opnast nýir mögu-
'ar til vinnslu sjávarafurða. Ég
m sem dæmi að nú eru gerðar
ljj-raunir fyrir norðan með að slíta
eíry U|m °8 ^rysta sem hrá-
b 1 til niðursuðu. Á stofnuninni
V|nU7 v'ð gert tilraunir með
u "*u úr frystu hráefni sem yrði
Un 75^'' vinnslustöðvunum og
sahx á ^msa ve8u endurfryst,
raija. e^a niðurlagt. Þessar til-
nir nafa meðal annars sýnt að
ins ^ stað'^aðfrystingu hráefnis-
réttUPn ^°r^ ' þessum skipum og
iandfu5'0 að. uppþ'ðingunni í
úrh má v'nna góðar afurðir
að k SU hráefni- Ýmsir aðilar eru
bvxanna þá möguleika sem þetta
y°ur uppá.
möguleikar
flevg- 6r staðreynd að við
tonn árlega 12°-140 þús.
SOoq"11 af f'skmeti, þar af um
fiski tonnurn af hrognum úr bol-
5^0 ,? þús. tonnum af fisklifur,
1s~lRUk' tonnum af grásleppu,
1 7q0 Pús. tonnum af rækjuskel,
búku °Pnum af humarklóm og
tonn m'fEg minni á 10°-200 þús.
höfu a kolmunna, sem við
(e.t v i art iifið v'& °8 gulllax
°-15 þús. tonn), sem
núna er að vakna áhugi fyrir að
nýta.
Mig langar að snúa mér að
nokkrum þessara möguleika.
4.1. Marningur
Fiskmarningur er notaður í
margvíslega fiskrétti svo sem fisk-
stauta, fiskrúllur og búðinga,
pöstur og þurrkaðar afurðir.
Marningsvinnsla hér á landi hefur
ávallt verið mun minni en í ná-
grannalöndunum en árlega
höfum við aðeins framleitt um
2.000 tonn af þessari vöru og þá
aðallega úr beingörðum. Því er
spáð, að notkun á fiskmarningi
muni aukast mikið á næstu árum.
Með því að vinna marning úr
beingörðum, hryggjum og þunn-
ildum má gera ráð fyrir því að
unnt sé að vinna um 10% af bol-
fiskaflanum í marningsem myndi
gefa okkur u.þ.b. 20.000 tonna
framleiðsluáári. Þarnagæti verið
sérstaklega góður möguleiki fyrir
frystitogarana þar sem hráefnið
sem þeir vinna úr er algjörlega
ferskt og þar af leiðandi af hærri
gæðum en unnt er að ná í landi.
Lakari marningværi hægtað nýta
til þurrkunar, í gæludýrafóður
o.fl. Til gamans má geta þess að
á Rannsóknastofnuninni höfum
við framleitt þurrkaða marnings-
stauta sem unnir hafa verið úr
frystri blokk. Þessi afurð er ódýr
og bragðast vel a.m.k. fyrir þau
okkar sem erum vön harðfiski.
4.2. Meltuvinnsla
Nýting á slógi og ruslfiski hefur
löngum verið eitt af hugðarefnum
Rannsóknastofnunar fiskiðnaðar-
ins. Unnið hefur verið að til-
raunum með slíka vinnslu um
árabil. Af togaraflotanum einum
er hent u.þ.b. 60.000 tonnum
árlega af efni sem unnt væri að
nýta í fóður með þessum hætti.
Komið hefur verið upp meltubún-
aði í nokkrum togurum en sam-
| felld vinnsla fer einungis fram í
Bolungarvík þar sem búið er að
vinna yfir 2.000 tonn af meltu frá
1985. Þessi tilraun hefur sýnt að
unnt er að auka aflaverðmæti tog-
ara um 3-4% með því að vinna
meltuna í lýsi og meltuþykkni
sem inniheldur u.þ.b. 60% þurr-
efni. Þykkni var m.a. selt í gras-
kögglaverksmiðjuna að Gunnars-
holti þar sem henni var blandað í
grasköggla. Að sjálfsögðu er sá
markaður mjög takmarkaður en
nú er að koma upp allt önnur
staða þar sem þörfin fyrir fiskeld-
isfóður mun fara mjög vaxandi á
komandi árum. Núna er litið á
meltuþykkni sem mjög álitlegt
fóður, reyndar bæði fyrir fisk- og
loðdýraeldi en þá er því blandað
saman við korn og gerðar úr því
fóðurpillur. Einsogkunnugterfer
u.þ.b. 60% af aflafrystitogaranna
aftur fyrir borð, en þetta hráefni
ætti að vera kjörið til á vinnslu
meltu til fóðurgerðar. Meltufram-
leiðsla var reynd í fyrra um borð í
togaranum Frera en því miður
gekk vinnslan ekki nógu vel
vegna óhentugs tækjabúnaðar.
Nú er unnið að því að fullprófa
hvaða tæki henti best til þessarar
vinnslu ífrystitogurunum. Einsog
gefur að skilja eru miklir mögu-
leikar til framleiðslu á nýjum fóð-
urtegundum úr fiskúrgangi sem
fellurtil hérá landi. Tilraunirhafa
verið gerðar á stofnuninni nú í
vetur með að nota pressuköku úr
fiskmjölsverksmiðju sem fiskeld-
isfóður og það hefur gefist vel við
eldistilraunir. Gera þarf tilraunir
með ódýra rotvörn á pressuköku
t.d. með sýringu eða jafnvel
gerjun.
4.3. Marningur
Við skelfiskflettingu á rækju
fellur u.þ.b. 75% aflans til sem
úrgangur og er nú hent. Magnið
sem um ræðir er u.þ.b. 15-18
þús. tonn á ári. Auk litarefnanna