Ægir - 01.04.1987, Qupperneq 38

222
ÆGIR
4/87
I áratugi grundvölluðust fisk-
veiðarnar í Perú nánast einvörð-
ungu á ansjósunni, en í upphafi
8. áratugarins nam veiðin allt að
13 milljónum tonna á ári.
Árið 1972 snerist dæmið við.
Breytingar á hitastigi sjávar og
ofveiði minnkuðu stofninn svo
mjög að banna varð „gúanó,,-
veiðarnar.
Tvisvar á áratugar fresti
Breytingar á hitastigi sjávarins
stafa af þrýstingi á heitum sjávar-
straumi inn í kaldan næringar-
ríkan Humboltstrauminn (sjá
kort), sem kallast „El Nino" eða
Jesúbarnið, þar sem hann lætur
alltaf á sér kræla um jólaleytið.
Þetta innstreymi á heitum sjónum
hefur afdrifarík áhrif á jurtaríkið.
Þörungar og svif deyja með ófyr-
irsjáanlegum afleiðingum fyrir
fiskveiðarnar.
Undanfarna fjóra áratugi hefur
„El Nino" komið reglulega 1-2
sinnum á tíu ára fresti, en með
mismunandi styrkleika.
Fiskstofninn 25 milljónir tonna
Það var á 6. áratugnum sem
bræðsluveiðarnar byrjuðu. Fisk-
veiðarnar snérust að heita mátti
eingöngu um ansjósuna, sem
reyndist vera í óhemjumiklu
magni. Ansjósuveiðarnar þróuð-
ust á fáum árum til að vera mest
veidda fisktegundin í heiminum
og gerði Perú að mestu fiskveiði-
þjóð heims. Á árinu 1970 var
landað yfir 12 milljón tonnum af
ansjósu. Fólk sem gerst þekkir til
vill halda því fram að heildar-
veiðarnar hafi numið allt að 15
milljónum tonna.
Til gamans má geta þessaðá 7.
áratugnum var ansjósustofninn
talinn vera allt að 25 milljónum
tonna.
Meiriháttar umskipti
Dæmið breyttist meiriháttar
með öflugum „El Nino" síðla árs
1971 er varði allt árið 1972. Full-
orðni fiskurinn sem hafði
þjappað sér saman uppi við
landsteinana var veiddur án
afláts, sem hafði í för með sér
hrun á stofninum og ekki var það
til að bæta ástandið að hrygn-
ingin brást einnig. Til að bæta
gráu ofan á svart héldu veiðarnar
áfram, þrátt fyrir strangar aðvar-
anir fiskifræðinga. Á aðeins 15
árum minnkaði stofninn frá 25
milljónum tonna niðurfyrir 1
milljón tonna.
Þessi geysilegi samdráttur á
ansjósustofninum hafði í för með
sér verulegan samdrátt á öðrum
tegundum sem lifðu á ansjós-
unni. Sem dæmi má nefna varð
„Bonit", einum aðal nytjafiskin-
um í Perú, nánast útrýmt 1972.
„MetframleiÖsla á fiskmjöli
í Suður-Ameríku"
Fiskmjölsframleiðslan í ý'
Ameríku náði aftur hámarki '
fyrra. Framleiðslan í Chile, PerU
og Ekvador, nam um 2.5 milj'
jónum tonna, sem er nánast ja,u
mikið og metárið 1970.
alþjóðlega samband fiskmjöb'
framleiðenda (IAFMM) segif 1
fréttatilkynningu, „að þrátt fyr,r.
hið mikla magn hafi birgðir at
óseldu fiskmjöli í S-Ameríku ekki
aukistmilli áranna 1985 og 1986-
Samkvæmt upplýsingum
Fiskaren/22 var framleiðsla fisk'
mjöls 1986 og birgðastaðan svo
sem hér segir:
Heildarframl. B/rgð/r
Jart.-Des. lOOOtonn 31.des lOOOtonn 1986 1966
1986 1985
Chile 1.252 1.105 265 233 247 74 41 33 23 36 37 26
Perú 1.028 599
Noregur 197 236
Island 178 174*
Danmörk 302 284
S. ogSv. Afríka 126 112 0 -
Bandaríkin 308 320
Ekvador .. 220 148 —
* Leiðrétt af Ægi
Ólafsvík - verslunarstaður
Í300 ár
Hinn 26. mars árið 1687 vom
gefin út lög þess efnis, að verslun'
arstaður skyldi vera í Ólafsvík og
er hann því elsti löggilti versluH'
arstaður á íslandi. Frá upphat'
íslandsbyggðar mun hafa verio
byggð í Ólafsvík og snemma safn-
aðist þangað margt manna er
aðallega lifði á fiskveiðum.
Um aldamótin 1700 voru taldjr
vera í Ólafsvík 77 íbúar. Þrátt fyrjr
að Ólafsvík væri löggildur versl-
Ansjósa.