Ægir - 01.07.1989, Side 13

7/89
ÆGIR
353
'987 um 149 og loks var fjöldi
Þeirra í árslok 1988 orðinn 1235.
,Jöldi báta <10 brúttórúmlestir
afði bví vaxið úr 964 bátum árið
983 í 1517 báta í árslok 1988.
iar tölur miðast við árslok og
Pannig er um a||ar tilvitnanir í
sklPaskrá.)
bjölgun smábátanna þýddi ekki
® eins stórfellda sóun í fjárfest-
'n8u/ heldur enn frekari sóun á
'■'nnuafli. Samkvæmt Útvegi hefur
3 1 srnábáta aukist um 112% á
a^num 1984-1988. Viðbót mann-
a a á þeim 553 bátum sem bætt-
m við ^ota srT|ábáta frá árslokum
83 til ársloka 1988, er ekki
u lí1ni en 750 manns. Almennt er
ni að ræða þjálfaða sjómenn.
vksl?-'6®3 er vanaætiab að þessi
^ ^ dragi til sín jafn marga í
. ^ayinnslum 0g snatti í kringum
Ssa útgerð um land allt. Hér er
ekki
e'nungis um að ræða ytra
arr^*^' vegna skerts kvóta ann-
fé[a s^'Pa/ heldur og aukinn sam-
at a^S^e®an kostnað vegna ýmissa
var ^ tb' hafnaraðstöðu, slysa-
ko^?3 °-s.frv. Auk þess má geta að
fal[ við stJÓrnun veiða er
frem skiPa sem þær stunda
0 þ u [ en ^ a^ aha' flarma8ni
fa^'^e?1 er að þessi niðurstaða
"trill V-'r brjóstið á okkar ágætu
öba f 0r'Urn,,' bað ætti þó að vera
m '' ekki er hægt að áfellast
sernþ - rir ab nýJa bau tækifæri
öru j0ðast. Smábátaeigendum er
hagUr ? Ijóst að Nð er þeirra
arra - rernur en nokkurra ann-
Vgr^- Ut§erðarmanna, að komið
aiinui'Ve8 f7rir frjálsan aðgang
srriáb' Data ab miðunum. Þegar
reglUratar fiokkast undir almennar
nt8erð ^ sama rétt og önnur
hagg ' Verður smábátaeigendum
ágæt?,VancJinn að sýna fram á
gen k P.essarar útgerðar svo sem
kerin,et,Ur Verið í 1100 ára sögu
j Rar her við land.
genBis.eSsum Pistli hefur verið
að því sem gefnu að val-
möguleiki á sóknarmarki hafi
verið megingallinn á kvótakerfinu.
Til að rökstyðja það að með sókn-
arkvóta sé verið að sniðganga
„eðlileg" markmið með stjórnun
fiskveiða verður hér vitnað í álits-
gerð Ragnars Árnasonar til Rann-
sóknaráðs ríkisins árið 1986, en
hann segir: „í reynd eru veiga-
miklir gallar á sóknarkvótum.
Helsta ástæðan er sú, að sóknar-
kvótinn beinist ekki að rót vanda-
málsins, sem er hið sameiginlega
eðli fiskstofnanna. Þrátt fyrir sókn-
arkvótann er því fyrir hendi stöðug
viðleitni útgerðarfyrirtækjanna til
að auka aflahlutdeild sína"... "Út-
gerðarmennirnir geta því freistað
þess að auka aflahlutdeild sína
með því að fjárfesta í þeim sóknar-
þáttum, sem ekki eru takmarkaðir."
Það er hverjum og einum Ijóst að
þegar aflamarksskip þurfa að
greiða 13-17 þúsund krónur fyrir
viðbótartonn í afla áður en aflinn
er dregin á skip, þá er nokkur
hvatning fyrir útgerðaraðila sem
eiga skip á sóknarmarki að auka
veiðimöguleika skipsins innan
þess ramma sem leyfilegur er. Ef
útgerðarmanni er úthlutað 270
dögum til veiða og hann getur
aukið afla sinn um þúsund tonn
með því að kaupa stærra og
afkastameira skip, þá er það ein-
falt reikningsdæmi að reikna út
hve mikið má kosta til fjárfesting-
arinnar.
Nú mun vera leitt að því getum,
hvernig reynsla sóknarkvóta hefur
verið í íslenska kvótakerfinu.
Þegar kvótakerfinu var komið á,
hafði lengi verið reynt með
ýmsum ráðum að stöðva vöxt
flotans. Bannaður var innflutn-
ingur á skipum 1979 og tak-
mörkuð lánafyrirgreiðsla til ný-
smíða innanlands. Alltaf fundust
þó einhverjar smugur, en með
aflamarki á skip var eðlilegt að
menn ætluðu, að vandamálið
leystist sjálfkrafa. Engin hvatning
var lengur fyrir hendi þar sem ekki
var hægt að auka hlutdeild, nema
með stöðugri leigu á viðbótar-
kvóta, það verð sem menn
greiddu fyrir viðbótarkvótann
hindraði því „óeðlilega" fjárfest-
ingu. Með sóknarkvótanum var
hinsvegar aftur skapað það ástand
að útgerðarmönnum var gefinn
kostur á að auka hlutdeild sína í