Ægir - 01.09.1990, Blaðsíða 16

468
ÆGIR
g/90
sjávar og önnur slík gögn frá
skipum
Veöurspár og viövaranir um
stórviðri
Hvers konar almenn skeyti sem
senda þarf milli skips og lands
Þetta hlutverk getur orðið mjög
mikilvægt í náinni framtíð, tölvu-
væðing um borð í fiskiskipum
hefur aukist mjög hratt og þar með
þörfin fyrir flutning á gögnum og
upplýsingum milli skips og lands.
Kerfislýsing
Sjálfvirka tilkynningakerfið
byggist einkum á eftirfarandi
þáttum:
Sjálfvirku staösetningarkerfi, sem
veitir stöðugar upplýsingar um
staðsetningu skipsins á stafrænu
formi
Gagnaneti með landstöðvum,
gagnasamböndum og skip-
stöðvum
Miðstöð, sem tekur á móti og
vinnur úr tilkynningum frá
skipum, auk þess að stjórna kerf-
inu
Þessum þáttum verður nú lýst
nánar.
Staðsetningarkerfi
Loran-C kerfið hefurverið notað
af íslenskum skipsstjórnarmönn-
um í hátt á annan áratug með
góðum árangri. Nánast öll íslensk
fiskiskip og flestir smábátar eru nú
búnir slíkum tækjum. Kerfið má
nota á öllum miðum og víðast
nægir að gera mælingar í einni
keðju til að fá nákvæma staðsetn-
ingu að undanskildum geira norð-
vestur af Snæfellsnesi. Flestar
gerðir Loran-C tækja á markaðn-
um eru nú með stöðluðum gagnat-
engjum, þannig að í langflestum
tilvikum má nýta Loran-C tæki
sem eru til staðar um borð í skip-
inu fyrir tilkynningakerfið. Þá er
nú að koma til sögunnar svonefnt
GPS gervihnattakerfi og eru nokk-
ur íslensk skip þegar búin GPS
tækjum. Þessi tæki gefa nánast
sams konar upplýsingar um stað-
setningu og Loran tækin og á sama
formi. Sjálfvirka tilkynningakerfið
getur því nýtt sér upplýsingar frá
GPS án nokkurra breytinga.
Gagnanetið
Gagnaflutningur í sjálfvirka til-
kynningakerfinu byggist á skip-
stöðvum, landstöðvum og al-
menna gagnanetinu.
Skipstöðin er samsett úr fjórum
einingum, þ.e. notandaeiningu<
stjórneiningu, talstöð og spennu
gjafa eins og fram kemur á mynu
1. Notandaeiningin, sem er eina
tækið í brú skipsins, er búin lykl3'
borði og tveggja línu LCD sNa'
sem nota má til að fá upplýsin§ar
um ástand kerfisins og sena
stöðluð skeyti. Á hlið tækisins er
stór rauður rofi, sem nota má til a
senda neyðarskeyti. Þetta er gert
með því að slá ákveðið á rofann<
sem festist þá í ástöðu. Stjórnein-
ingin sér um og stjórnar öllun1
samskiptum, hlustar eftir uppka'1
frá landstöð, les nýjustu staðsetn-
ingu frá Loran (eða GPS) tækinm
og setur saman og stjórnar útsend-
ingu tilkynningaskeytis. Jafnfran1*
gefur stjórneiningin viðvörun, t-O-
ef neyðarskeyti berst frá öðru skip1
eða ekki heyrist frá landstöð. Skip'
stöðin er í reynd almenn gagna'
fjarskiptastöð, sem getur tengst
tölvum eða öðrum stafrænum
tækjum skipsins og m.a. Ie51
stöðu átta rofa, sem t.d. má nota
til að fylgjast með aðvörunar-
kerfum skipsins. Skipstöðin getur
jafnframt virkað sem endurvarps
stöð, þ.e. borið skeyti milli skip5
og lands eða milli skipa. Endur-
varpi er stjórnað af miðstöðinni/
sem hefur upplýsingar um stao
setningu allra skipa í kerfinu og
velur þá leið sem nota skal hverju
sinni til fjarskipta milli skips og
lands.
Landstöðvar kerfisins sjá um a
flytja skeyti milli skips og lan 5
undir stjórn miðstöðvar. Talið er
heppilegast að nota VHF tíðnu
þ.e. metrabylgjuna, í þessu skynu
enda þótt langdrægi slíkra stöðva
takmarkist við sjónlínu. Af Þv|
leiðir, að allmargar stöðvar þarf u
að ná til hafsvæðisins næst strön
inni eða allt að þrjátíu stöðvar-
Langdrægi er þó allt að 70 sjo
mílur til hafs þar sem stöðm
stendur hátt yfir sjó. FjarskipÞ a
metrabylgju eru hinsvegar árei
Mynd I. Nýjasta gerð skipstöðvar fyrir sjálfvirka tilkynningakerfið