Ægir - 01.07.1993, Síða 20

Veiddir hvaiir 1977-1985
Veiöitakmarkanir r
Alþjóðahvalveiðiróðslns 1
Langreyöur
200
150 H,
100
50 Hl
1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985
Veiðitakmarkanir ó langreyði giltu aðeins 1976.
Heildarkvóti var tekinn upp fyrir órin 1977-82 þar
sem hómarksveiði var ókveðin 1.524 dýr (254 að
jafnaði) og mesta leyfileg órsveiði 304 dýr. Þessu
var breytt í órlegan kvóta órið 1982.
Sandreyöur
Árlegar veiðitakmarkanir 1977-79. Heildarkvóti
vertíðirnar 1980-85, alls 504 hvalir (84 að jafnaði).
Árleg veiði mótti ekkl fara yfir 100 dýr.
Hrefna
Árlegar veiðitakmarkanir ó svœðinu við A-
Grœnland, ísland og Jan Mayen: 320 dýr ó óri
órin 1977-82; af þeim var íslendingum heimilt að
velða 200 dýr ó órl. Kvótlnn var minnkaður ó
nœstu órum eins og sést að ofan.
Heimild: Hafrannsóknastofnun.
Hvalveiðar frá landnámi
íslendingar hófu ab stunda frum-
stæðar hvalveibar í takmörkubum
mæli strax vib landnám. í lok 16. aldar
tóku útlendingar ab venja komur sínar
til landsins í sömu erindagjörbum og
markar þab upphaf hvalveiba hér vib
land sem sjálfstæbs atvinnureksturs.
Árib 1883 hófu Norðmenn veibar vib
landib á nútímavísu. í kringum þær
myndabist töluverb starfsemi í landi.
Sóknin var slík ab íslendingar sáu sig
knúna til þess ab friba hvali meb lög-
um sem sett voru á Alþingi árib 1913.
Þau tóku gildi í ársbyrjun 1916. Lögin
voru afnumin árið 1928, en íslenskt
hvalveibifélag hóf þó ekki veiðar fyrr
en 1935. í nokkur ár þar á undan
höfbu norsk verksmibjuskip fangab
hvali hér vib land.
Þegar veibarnar hófust á ný virtust
stofnarnir hafa náb sér verulega á strik
sem sést á því ab 1936 veiddust 85
hvalir meb tveimur bátum og hélst
veibin jafngób á meban sú hvalveibiút-
gerb var stundub. Síbari heimsstyrjöld-
in batt enda á hvalveiðar um sinn því
Norbmenn áttu bátana og voru þeir
teknir í þjónustu norska ríkisins í
stríbsbyrjun 1939. Um áratug síbar
hófust hvalveibar á ný þegar Hvalur hf.
tók til starfa.
Bann í gildi frá 1986
Tímabundib bann vib hvalveibum í
atvinnuskyni hefur gilt hér á landi frá
árinu 1986, í samræmi vib ákvörbun
Alþjóbahvalveiðirábsins 1982. Fram ab
því höfbu veibar á stórum hvölum
lengst af verið takmarkabar vib vinnslu-
stöb Hvals hf. í Hvalfirði sem gerbi út
fjóra hvalbáta. Veibum í hagnabarskyni
var hætt 1986, en veibar stundabar í
smærri stíl til 1989 meb sérstöku rann-
sóknarleyfi stjórnvalda samkvæmt
ákvæðum í alþjóbasamningi um stjórn-
un hvalveiba sem gerbur var 1946.
Friðun tegunda og
veiðitakmarkanir
Flest árin voru hvalveibar vib ísland
innan þeirra marka sem Alþjóbahval-
veibirábib setti. íslendingar urbu abilar
ab rábinu 1948 og lögfestu stjórnunar-
reglur þess árið eftir. Mebal abgerða
Alþjóbahvalveibirábsins voru friðun
hnúfubaks 1954, steypireibar 1959 og
búrhvals 1982, takmörkun veiðitíma-
bila, reglur um lágmarksstærb og friö-
un kúa meb kálfa. Veibitakmarkanir
voru settar á allar tegundir 1977.
Svœöisbundnar veiöar
Veibar á stórhvelum hafa verið
bundnar vib mibin vestan- og suðvest-
anlands, innan efnahagslögsögunnar.
Önnur svæði hafa verib fribub fyrir
hvalveibum. Engar veibar hafa verið
leyfbar á úthafinu. Alls voru 14.519
stórir hvalir veiddir á tímabilinu
1948-1985; af þeim voru 61% lang'
reybar (mebalársafli: 234), 20% búr-
hvalir (mebalafli til 1982: 82) og l80//°
sandreybar (mebaltal: 68). Á árunum
1948-1954 voru veiddir 6 hnúfubakar
og 163 steypireybar árin 1948-1959-
Samtals 292 langreybar og 70 sand'
reybar voru veiddar meb sérstöku leyd
1986-1989. Engar hvalveibar hafa ver-
ið stundabar á íslandsmibum síban
haustib 1989.
Veiðar til manneldis
Ab því er varbar smærri hvalina þa
veiddu sjómenn hrefnu í strandsjon-
um, einkum út af vestur- og norbur-
ströndinni. Veiðarnar voru yfirleitt
ekki stundaðar fjær landi en 30 sjómö'
ur. Hrefnuveibar voru bannabar 1986,
en þá hafbi mebalársafli verib um 200
dýr. Hrefnan var eingöngu notuð til
manneldis, eins og megnib af öbrum
hvalafurbum síbustu áratugi.
298 ÆGIR JÚLÍ 1993