Tímarit lögfræðinga - 01.12.1979, Blaðsíða 8

leggja áherslu á verkefni á sama sviði. Til þess liggja skiljanlegar póli-
tískar ástæður, og enginn neitar því, að verkefnin, sem sérstaklega eru
talin í þingsályktuninni frá 6. maí á fyrra ári, eru mikilvæg. Hins vegar
er því miður ástæða til að óttast, að það dragist í önnur 35 ár eða lengur
að skoða stjórnarskrána í heild og breyta henni í grundvallaratriðum,
ef það verður ekki gert einmitt nú.
Stjórnarskrá Islands fjallar ekki um öll þau öfl, sem raunverulega
móta stefnuna í þjóðfélaginu, fyrst og fremst vegna þess, að í henni
eru ekki reglur um valdsvið og starfshætti stj órnmálaflokka og hags-
munasamtaka. Ákvæði hennar um hið eiginlega ríkiskerfi eru einnig
úrelt um margt annað en það, sem varðar Alþingi. Til dæmis eru ekki
í stjórnarskránni neinar efnisreglur um valdskiptinguna milli ríkis og
sveitarfélaga, ákvæði um dómstólana eru gagnslítil og þingræðisreglan
kemur ekki skýrt fram. Ef setja ætti í stjórnarskrána ákvæði um þessi
atriði, má búast við ágreiningi og erfiðum umræðum, fyrst og fremst
um stjórnmálaflokka og hagsmunasamtök. Menn geta deilt urn, hvort
ákvæði um þau muni hafa nokkra þýðingu, þótt sett yrðu og um,
hvernig þau ættu að vera. Reynslan sýnir, að stjórnmálamenn vilja
komast hjá deilum um erfið undirstöðuatriði í stjórnarskránni og
verkefni af þessu tagi eru þess vegna of oft lögð til hliðar. Er þá höfð
í huga reynslan af tilraunum til að endurskoða íslensku stjórnarskrána
og einnig af endurskoðun stjórnlaga Svía á síðustu árum. 1 erindi þessu
verður reynt að skýra nauðsyn þess, að þessi verkefni verði könnuð
og tillögur gerðar um gagngerðar stjórnarskrárbreytingar. Hins vegar
fjallar erindi þetta ekki um kjördæmamálið og kosningar til Alþingis,
Þór Vilhjálmsson lauk lagaprófi 1957. Hann
varð fulltrúi borgardómarans í Reykjavík 1960,
borgardómari 1962, prófessor 1967 og hæsta-
réttardómari 1976. Hann hefur verið dómari í
mannréttindadómstóli Evrópu frá 1971 og rit-
stjóri Tímarits lögfræðinga frá 1973. Hér er
birt útvarpserindi, þar sem því er haldið fram,
að nauðsyn sé að breyta einmitt nú fleiru í
stjórnarskránni en ákvæðum um Alþingiskosn-
ingar og kjördæmi.
164