Tímarit lögfræðinga - 01.12.1979, Blaðsíða 46

beri hlutlæga ábyrgð vegna slyss, sem starfsmaður hans verður fyrir
sökum bilunar (galla) tækis. Skiptir ekki máli, þótt ástand tækisins
verði rakið til sakar aðila, sem vinnuveitandinn ber ekki ábyrgð á eftir
reglunni um vinnuveitandaábyrgð. 1 öðru lagi, að annars sé aðalregl-
an sú, að vinnuveitandi sé ekki bótaskyldur vegna skaðaverka þriðja
aðila, þ.e. sjálfstæðs framkvæmdaaðila eða starfsmanna hans. Eigi er
þó loku fyrir það skotið, að frá nefndri aðalreglu yrði vikið í einhverj-
um sérstökum tilfellum, en ekki verður fullyrt um afstöðu íslenskra
dómstóla. Reynslan verður að skera úr því.
Að lokum skal stuttlega að því vikið, hvort telja megi gildandi ís-
lenskar réttarreglur á þessu sviði hentugar og eðlilegar. Aðalókostur
þeirra er sá, að þær eru að sumu leyti óljósar og lausar í reipunum.
Eins og sýnt hefur verið fram á, er einkum erfitt að draga glögga og
ótvíræða markalínu milli reglunnar um ábyrgð vegna bilunar (galla)
tækis og reglunnar um ábyrgðarleysi á skaðaverkum sjálfstæðs fram-
kvæmdaaðila. Raunar er ekki víst, að sá munur, sem hér er gerður á
þessum tveimur reglum, standist gagnrýni. Auk þess hljóta að koma
upp tilfelli, sem erfitt er að fella inn í þann ramma, er hér hefur verið
sniðinn um hvora regluna um sig. Nú er það ekkert nýtt í lögfræði,
að erfitt sé að móta reglur, sem henta í flestöllum tilvikum, sem þær
eiga að spanna yfir. Hins vegar má fullyrða, að ýmsar af þeim spurn-
ingum, sem upp koma varðandi ábyrgð vinnuveitanda á sök sjálfstæðs
þriðja aðila, eru meðal erfiðustu úrlausnarefna, sem lögfræðingar fást
við í sambandi við bótagrundvöll utan sakarreglunnar.
Liggur því beint við að spyrja, hvort ekki sé rétt að leysa þennan
vanda með lagasetningu. Áreiðanlega væri unnt að setja sæmilega
skýrar grundvallarréglur um viss atriði, sem hér um ræðir. Til dæmis
mætti lögleiða almenna reglu um hlutlæga ábyrgð vegna bilunar eða
galla tækis.35 Slík regla gæti rutt ýmsum vandamálum úr vegi. Ljóst
er þó, að hún myndi aðeins veita takmarkaða úrlausn. Samt verður að
álíta, að lögfesting hennar myndi verða til bóta. Verður að draga í efa,
að sú stefna sé rétt, sem orðið hefur ofan á á þessu sviði annars staðar
á Norðurlöndum. Þar hefur ekki verið sett almenn regla um hlutlæga
ábyrgð á bilun (galla) tækis.
35 Slíkar reglur eru til á afmörkuðum sviðum, sjá 67. gr. umferðarlaga nr. 40/1968
og 2. mgr. 12. gr. laga nr. 59/1976 um fjölbýlishús. Á þingi norrænna lögfræðinga í
Reykjavík 1960 lagði Gösta Walin fram tillögu um almenna reglu um hlutlæga ábyrgð
vegna bilunar eða galla tækis, sjá Förhandlingarna á det tjugoandra nordiska jurist-
mötet i Reykjavík den 11—13 augusti 1960, Khöfn 1963, bls. 186 og bilag VII., bls. 25—6.
Sjá ennfremur Vinding Kruse, bls. 271 o. áfr.
202