Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Qupperneq 18

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Qupperneq 18
opinberri gagnrýni eða öðrum utanaðkomandi áhrifum. Dómari má samkvæmt þessu hvorki ganga erinda tiltekinna hagsmuna né byggja úrlausnina á fordóm- um eða hlutdrægri afstöðu. Hann á því í raun að vera sem minnst háður öðrum og á þann hátt sjálfstæður. Samkvæmt þessu á dómari að vera fær um að leiða mál til lykta af hlutleysi á grundvelli viðeigandi lagareglna og annarra réttar- heimilda. Vanhæfisreglum sem fram koma í 5. gr. laga um meðferð einkamála nr. 91/1991, sem gilda bæði um einkamál og opinber mál, sbr. 6. gr. laga um með- ferð opinberra mála nr. 19/1991, er ætlað að tryggja að hlutlaus dómari fari með mál hverju sinni. Samkvæmt reglunum getur dómari ekki farið með mál ef hann er aðili að því eða fyrirsvarsmaður aðila. Sama gildir ef hann hefur ákveðin tengsl við málsaðila, fyrirsvarsmenn, vitni eða aðra á þann hátt sem lagagreinin kveður á um eða ef önnur atvik eða aðstæður eru fyrir hendi sem eru til þess fallnar að draga óhlutdrægni hans með réttu í efa. Reglunni í 61. gr. stjómarskrárinnar um að dómara megi ekki víkja úr starfi nema með dómi er ætlað að tryggja bæði sjálfstæði og hlutleysi hvers dómara. Ekki má heldur flytja dómara í annað embætti á móti vilja hans, nema þegar svo stendur á að verið sé að koma nýrri skipun á dómstólana. Dómari nýtur með þessu starfsöryggis sem verndar hann þar með gegn utanaðkomandi þrýstingi. Með reglunni á að vera tryggt að dómari þurfi ekki að óttast um eigin stöðu, t.d. þegar hann dæmir í máli stjómvöldum í óhag. Með æviráðningu þarf dómarinn heldur ekki að keppa að vinsældum í von um áframhaldandi starfsráðningu. Eigin hagsmunir eða öryggi dómarans í starfi ættu þar með ekki að hafa nein áhrif á hann við dómarastörfin. Reglan um starfsöryggi dómara er því mikilvæg forsenda þess að dómstólar geti gegnt hlutverki sínu sem óháðar og hlutlausar valdastofnanir í réttarríkinu og þar með tryggt réttindi borgaranna til að fá hlutlausa dómsúrlausn. Reglunni er ekki síður ætlað að vemda þessi réttindi en réttindi dómarans. Hér má einnig líta til reglunnar í 2. mgr. 10. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu en lagagreinin fjallar um tjáningarfrelsi. I ákvæðinu kemur fram að þar sem af réttindum, sem felast í tjáningarfrelsinu, leiði skyldur og ábyrgð sé heimilt að þau séu háð þeim formreglum, skilyrðum, takmörkunum eða viður- lögum, sem lög mæli fyrir um og nauðsyn beri til í lýðræðislegu þjóðfélagi vegna þjóðaröryggis, landvarna eða almannaheilla, þar á meðal til að tryggja vald og óhlutdrægni dómstóla. Samkvæmt þessu er heimilt að takmarka tján- ingarfrelsið á þann hátt sem þama er lýst, í því skyni að tryggja hlutleysi dóms- valdsins. Að uppfylltum þessum skilyrðum verður tjáningarfrelsið að vrkja fyrir ríkari hagsmunum réttarríkisins af því að búa að hlutlausum dómstólum. í hlutleysiskröfunni felst að málsaðilar eiga að geta treyst því að dómari gangi ekki erinda tiltekinna hagsmuna og eigi þeim hvorki skuld að gjalda né harma að hefna. Málsaðilar eiga þannig að geta treyst því að dómarinn þurfi á engan hátt að sýna þeim hollustu, velvilja, meðaumkun eða nokkuð þvílíkt. Slíkt á ekki við enda gerir það dómarann óhæfan til starfans. Telji dómari að 476
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.