Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Side 35

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Side 35
lingsbundnum.42 Með samsetningu dómnefndarinnar og vanhæfisreglum, sem gilda samkvæmt 1. mgr. 2. gr. reglna nr. 693/1999, sbr. 3.-5. gr. stjómsýslulaga nr. 37/1993, ætti hlutleysi nefndarinnar að vera tryggt. Hins vegar getur verið álitamál hvort Hæstiréttur verði talinn nægilega hlutlaus þar sem hætta getur verið á að rétturinn verði talinn of tengdur því sem um ræðir og eigi því erfiðara en ella með að beita hlutlausu mati. Þetta þyrfti að athuga nánar komi til þess að fyrirkomulagið um val á hæstaréttardómurum og löggjöf um það verði endurskoðuð.43 I því sambandi hljóta þó önnur álitamál að koma jafnframt til skoðunar. Nauðsynlegt hlýtur að vera að Hæstiréttur komi að því að ákveða hverjir hafi mesta hæfileika til að gegna stöðu hæstaréttardómara. Það mætti til dæmis gera með því að Hæstiréttur tilnefndi dómara úr sínum hópi í matsnefnd sem hefði það hlutverk að meta hæfni umsækjenda um hæstaréttardómaraem- bætti. Lagt hefur verið fram á Alþingi frumvarp til laga um breytingu á lögum um dómstóla. Þar er lagt til að forseti íslands skipi hæstaréttardómara samkvæmt tilnefningu forsætisráðherra að fengnu samþykki 2/3 hluta atkvæða á Alþingi. Skal ráðherra tilkynna forseta Alþingis um tillöguna. Tillagan skal hljóta með- ferð í sérnefnd samkvæmt 32. gr. laga um þingsköp Alþingis áður en hún er borin undir atkvæði þingmanna, en hlutverkinu sem nefndinni er ætlað er nánar lýst í frumvarpinu. Ef tillögunni er synjað ber ráðherra að gera aðra tillögu sem fær sömu meðferð og sú fyrri.44 Með frumvarpinu er ekki gætt þeirra atriða sem hér hefur verið fjallað um þar sem ekki hefur verið lagt til að tryggt verði að pólitískir hagsmunaaðilar komi ekki að því ferli að meta hæfileika dómara. Hætta er á að með þessu fyrirkomulagi geti pólitísk sjónarmið haft of mikil áhrif og að hlutleysið verði þar með ekki nægilega tryggt. Hætta er einnig á 42 Þetta á að sjálfsögðu einnig við um veitingarvaldshafann. Ákvörðun hans um skipan í dómarastöðu á að styðjast við faglegt og málefnalegt mat þar sem almennum viðmiðunum er beitt en ekki einstaklingsbundnum. f áliti umboðsmanns Alþingis segir á bls. 14 að sjónarmið sem byggt sé á við veitingu starfs verði ekki málefnalegt við það eitt að veitingarvaldshafinn ákveði að beita því. 43 Hér má benda á að í áliti umboðsmanns Alþingis er vísað til þess á bls. 28 að gerðar hafi verið breytingar á lögum, í Danmörku árið 1998 og í Noregi árið 2001, en með þeim hafi sérstakri dómnefnd í báðum þessum löndum verið falið að fjalla um umsóknir allra dómara, líka hæsta- réttardómara að undanskildum forsetum Hæstaréttar, og láta uppi rökstudda umsögn um hæfi þeirra og hæfni. Þar hafi verið um að ræða skipan áþekka þeirri sem tekin haft verið upp hér á landi þegar á árinu 1989 varðandi umsóknir um embætti héraðsdómara. Á bls. 29 í álitinu segir að við setningu fyrstu laga um umboðsmann Alþingis hafi verið gengið út frá því að hann hefði víðtækar heimildir til að hafa eftirlit með störfum stjómvalda og í athugasemdum með frumvarpi til laganna hafi verið tekið fram að einn þáttur í starfi umboðsmanns skyldi vera að gera tillögur almenns eðlis til endur- bóta á stjómsýslunni. Þar á meðal skuli umboðsmaður gera tillögur til að ráða bót á meinbugum á lögum og reglugerðum sem hann komi auga á. Umboðsmaður telur í álitinu rétt að vekja athygli Alþingis og dómsmálaráðherra á þeim atriðum sem hann lýsir í álitinu og „þá með það í huga að tekin verði afstaða til þess hvort þörf sé á að fyrirkomulag við undirbúning og ákvarðanir um skipun í embætti dómara við Hæstarétt Islands verði tekið til endurskoðunar og lagabreytingar gerðar af því tilefni ef sú verður niðurstaðan". 44 Alþingistíðindi A, 131. löggjafarþing 2004-2005, þskj. 12, 12. mál. 493
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Tímarit lögfræðinga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.