Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Síða 35

Tímarit lögfræðinga - 01.12.2004, Síða 35
lingsbundnum.42 Með samsetningu dómnefndarinnar og vanhæfisreglum, sem gilda samkvæmt 1. mgr. 2. gr. reglna nr. 693/1999, sbr. 3.-5. gr. stjómsýslulaga nr. 37/1993, ætti hlutleysi nefndarinnar að vera tryggt. Hins vegar getur verið álitamál hvort Hæstiréttur verði talinn nægilega hlutlaus þar sem hætta getur verið á að rétturinn verði talinn of tengdur því sem um ræðir og eigi því erfiðara en ella með að beita hlutlausu mati. Þetta þyrfti að athuga nánar komi til þess að fyrirkomulagið um val á hæstaréttardómurum og löggjöf um það verði endurskoðuð.43 I því sambandi hljóta þó önnur álitamál að koma jafnframt til skoðunar. Nauðsynlegt hlýtur að vera að Hæstiréttur komi að því að ákveða hverjir hafi mesta hæfileika til að gegna stöðu hæstaréttardómara. Það mætti til dæmis gera með því að Hæstiréttur tilnefndi dómara úr sínum hópi í matsnefnd sem hefði það hlutverk að meta hæfni umsækjenda um hæstaréttardómaraem- bætti. Lagt hefur verið fram á Alþingi frumvarp til laga um breytingu á lögum um dómstóla. Þar er lagt til að forseti íslands skipi hæstaréttardómara samkvæmt tilnefningu forsætisráðherra að fengnu samþykki 2/3 hluta atkvæða á Alþingi. Skal ráðherra tilkynna forseta Alþingis um tillöguna. Tillagan skal hljóta með- ferð í sérnefnd samkvæmt 32. gr. laga um þingsköp Alþingis áður en hún er borin undir atkvæði þingmanna, en hlutverkinu sem nefndinni er ætlað er nánar lýst í frumvarpinu. Ef tillögunni er synjað ber ráðherra að gera aðra tillögu sem fær sömu meðferð og sú fyrri.44 Með frumvarpinu er ekki gætt þeirra atriða sem hér hefur verið fjallað um þar sem ekki hefur verið lagt til að tryggt verði að pólitískir hagsmunaaðilar komi ekki að því ferli að meta hæfileika dómara. Hætta er á að með þessu fyrirkomulagi geti pólitísk sjónarmið haft of mikil áhrif og að hlutleysið verði þar með ekki nægilega tryggt. Hætta er einnig á 42 Þetta á að sjálfsögðu einnig við um veitingarvaldshafann. Ákvörðun hans um skipan í dómarastöðu á að styðjast við faglegt og málefnalegt mat þar sem almennum viðmiðunum er beitt en ekki einstaklingsbundnum. f áliti umboðsmanns Alþingis segir á bls. 14 að sjónarmið sem byggt sé á við veitingu starfs verði ekki málefnalegt við það eitt að veitingarvaldshafinn ákveði að beita því. 43 Hér má benda á að í áliti umboðsmanns Alþingis er vísað til þess á bls. 28 að gerðar hafi verið breytingar á lögum, í Danmörku árið 1998 og í Noregi árið 2001, en með þeim hafi sérstakri dómnefnd í báðum þessum löndum verið falið að fjalla um umsóknir allra dómara, líka hæsta- réttardómara að undanskildum forsetum Hæstaréttar, og láta uppi rökstudda umsögn um hæfi þeirra og hæfni. Þar hafi verið um að ræða skipan áþekka þeirri sem tekin haft verið upp hér á landi þegar á árinu 1989 varðandi umsóknir um embætti héraðsdómara. Á bls. 29 í álitinu segir að við setningu fyrstu laga um umboðsmann Alþingis hafi verið gengið út frá því að hann hefði víðtækar heimildir til að hafa eftirlit með störfum stjómvalda og í athugasemdum með frumvarpi til laganna hafi verið tekið fram að einn þáttur í starfi umboðsmanns skyldi vera að gera tillögur almenns eðlis til endur- bóta á stjómsýslunni. Þar á meðal skuli umboðsmaður gera tillögur til að ráða bót á meinbugum á lögum og reglugerðum sem hann komi auga á. Umboðsmaður telur í álitinu rétt að vekja athygli Alþingis og dómsmálaráðherra á þeim atriðum sem hann lýsir í álitinu og „þá með það í huga að tekin verði afstaða til þess hvort þörf sé á að fyrirkomulag við undirbúning og ákvarðanir um skipun í embætti dómara við Hæstarétt Islands verði tekið til endurskoðunar og lagabreytingar gerðar af því tilefni ef sú verður niðurstaðan". 44 Alþingistíðindi A, 131. löggjafarþing 2004-2005, þskj. 12, 12. mál. 493
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Tímarit lögfræðinga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.