Ægir - 01.02.2000, Blaðsíða 19

ÆGISVIÐTALIÐ
síðar á Sléttanesinu á Þingeyri. Kokkur var Margrét
um borð hjá föður sínum á sumrin og segist hafa
kunnað ágætlega við sig á sjónum. „Sumir sögðu að
það væri beinlínis heimilislegt að hafa konu í eldhús-
inu. En ég kunni vel við mig á sjónum enda var ég á
sjónum yfir sumartímann þegar var örugg veiði og
oftast sæmilegt veður. Þetta var og er ekki nein níu
til fimm vinna, eins og í landi og það átti vel við
mig,“ segir Margrét.
Vestfirðir ekki svipur hjá sjón
Margrét var á sjónum á þeim tíma þegar vestfirsku
togararnir sóttu aflann á gjöful mið úti fyrir fjörðun-
um og komu með hann ísaðan að landi eftir fáeina
daga til vinnslu. Allir þekkja hvað gerst hefur síðan -
smám saman hefur dregið úr kvótanum vestra og
sóknarmynstrið breyst með tilheyrandi hnignum
landvinnslunnar.
„Eg viðurkenni það fúslega að ég hefði ekki viljað
vera án þeirrar reynslu að hafa verið á sjó á þessum
tíma og upplifað lífið við sjávarsíðuna eins og það var
á Vestfjörðum. Þá gerðist það að við krakkarnir feng-
um frí í skólanum til að bjarga verðmætum í frysti-
húsinu ef mikill fiskur barst að landi. Ég er næsta viss
um að það heyrðist hljóð úr horni hjá Evrópusam-
bandinu ef slíkt yrði gert í dag,“ segir Margrét og
hún heldur áfram að ræða stöðu Vestfjarða.
„Mér finnst hreinlega sorglegt að fylgjast með um-
ræðunni um Vestfirði í fjölmiðlum. Ég hef reyndar
ekki komið vestur í dálítinn tíma en það er nægjan-
legt að horfa á íbúatölurnar til að sjá hvernig þessu
hefur hnignað. Bolungarvík var á mínum uppvaxtar-
árum blómstrandi bæjarfélag og mikil uppbygging
en núna hefur íbúunum fækkað talsvert og ekki útlit
fyrir breytingu þar á.“
Tímaritið Ægir örlagavaldur!
Margrét var á togurunum á sumrin en á veturna starf-
aði hún hjá Starfsfræðslunefnd fiskvinnslunnar í
Reykjavík og fékk með því nokkuð víða sýn á málefni
landvinnslunnar. Smám saman segist hún hafa gert
sér grein fyrir hve víðfeðm og spennandi grein sjávar-
útvegurinn væri og því fór hún að velta fyrir sér
möguleikum á námi í greininni. Tímaritið Ægir varð
reyndar örlagavaldur Margrétar því í einu tölublað-
inu rakst hún á viðtal við Islending sem hafði verið í
námi í sjávarútvegsfærðum í Tromsö og lýsing á
náminu þótti henni álitleg. Teningunum var kastað
og til Tromsö fór hún.
Margrét viðurkennir fúslega að í störfum eftir
námið hafi það komið sér vel að hafa fengið á sínum
tíma innsýn í fiskvinnslu og hvernig störfin gangi
fyrir sig á sjónum. „Það er lágmark fyrir fólk sem ætl-
ar að leggja fyrir sig nám á sjávarútvegssviðinu að
hafa reynslu af störfum við sjávarútveg. Fólk verður
að hafa verið „niðri á gólfinu" ef það ætlar sér að
takast á hendur stjórnunarstörf í greininni."
„Ætla að verða fyrsti
kvensjávarútvegsráðherra íslands!"
Margrét settist á skólabekk í Tromsö haustið 1989 og
á sama tíma voru nokkrir aðrir Islendingar sem líka
höfðu mikla reynslu að baki. Skólinn krafðist eins árs
reynslu af störfum við sjávarútveg en reyndin var sú
að Norðmennirnir höfðu oft mun minni faglega
þekkingu á sjávarútvegi en Islendingarnir, sem voru
vanir því að vinna heilu sumrin í fiskvinnslu eða á
sjónum.
„Ur náminu sjálfu hefur nýst mér best að hafa feng-
ið þar þverfaglega vitneskju en ég valdi markaðs-,
hagfræði- og stjórnunarhlutann úr náminu sem mína
aðal línu. Ég varð oft áþreyfanlega vör við að fólk
skildi ekki hvað felst í námi í sjávarútvegsfræðum og
ruglaði gjarnan saman sjávarútvegsfræði, fiskifræði
og hafrannsóknum. Ég svaraði stundum spurning-
unni um hvað ég ætlaði að gera við nám í sjávarút-
vegsfræði með því að segjast ætla að verða fyrsti
kvensjávarútvegsráðherrann á Islandi.
Og merkilega mörgum fannst það bara gott og gilt
svar!“
Margrét segir að mjög greinilega hafi farið vaxandi
þörfin fyrir markaðs- og hagfræðimenntað fólk í sjáv-
arútveginum, enda greinin að þróast í æ ríkari mæli
í átt til markaðsvæðingar, með tilheyrandi kröfum
um stjórnun og góðan rekstur. Hún segir að stað-
reyndin sé sú að fólk sem ætli að mennta sig fyrir
stjórnunarstörf í sjávarútvegi hafi gert það á árum
áður á sviði líffræði og þess háttar greina en með tím-
anum hafi mönnum orðið ljóst að áherslan í sjávarút-
vegsfræðinni á markaðs-, stjórnunar- og hagfræði-
þættina gefi haldbetri þekkingu þegar í störf í grein-
inni sé komið.
Til starfa hjá grænlenska
sjávarútvegsráðuneytinu
Að afloknu tæplega sex ára námi í Tromsö hélt Mar-
grét ásamt dönskum sambýlismanni sínum til Dan-
merkur og þar í landi voru fá tækifæri fyrir menntað-
an sjávarútvegsfræðing. Dag einn, snemma árs 1996,
sá hún auglýst störf í sjávarútvegsráðuneytinu í
Nuuk á Grænlandi, þar á meðal starf í deild ráðu-
neytisins sem fjallar um útgerð og alþjóðlega samn-
inga. Eftir að hafa sótt um og verið kölluð í viðtal var
hún ráðin í ráðuneytið.
„Ég hafði alltaf átt mér draum um að koma til
Grænlands og gat ekki látið þetta tækifæri mér úr
greipum ganga. Sjávarútvegsráðuneytið á Grænlandi
fjallar líka um hvalveiðar- og selveiðar, líkt og aðra
nytjastofna og þarna er ríkjandi hinn sérstaki veiði-
mannahugsunarháttur. Að mínu starfsviði sneri út-
Frá Nuuk á Grænlandi þar
sem var starfsvettvangur
Margrétar um tíma.
Hún kynntist grænlenskum
sjávarútvegi vel á meóan á
dvötinni á Grænlandi stóð
og segir íslendinga og
Grænlendinga geta tekið
upp nánara samband á
sjávarútvegssviðinu.
Vlðtal:
Jóhann Ólafur
Halldórsson
Ljósmyndir:
Helgi Ólafsson og
Margrét Vilhelmsdóttir