Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 35

35
verk neins eins manns, heldur ávöxtur „þróunar", nokkurs-
konar nauðsynjar, eins og svo margt í sögu frumkristninnar.
En það sýnir ef til vill bezt vfirburði þessara fjögurra guð-
spjalla vorra, að deila má um, hvort nokkur tilvitnun sé til í
önnur guðspjallsrit frá þessum tíma.
Onnur rit.
Þessi tvö söfn, sem nú hafa verið nefnd, Pálshréf og guð-
spjöllin fjögur, eru mikilfenglegustu söfnin í Nýja testament-
inu, og um þau vitum vér mest á þessum sagnafáu tímum. Þó
má nefna enn eitt safn, sem myndar snemma nokkurskonar
heild innan Nýja-testamentisins, almennu bréfin, en um
þau vitum vér miklu minna að svo komnu, og ekki sennilcgt,
að þau hafi svo snemnia verið komin saman í hvirfing. Þó
virðist það vafalaust, að 1. Jóh. og 1. Pét. voru lesin almennt
um þessar mundir.
í þessu samhandi verðum vér að gera oss það ljóst, hversu
margt hvatti kirkjuna um þessar mundir til þess að flýja á
náðir alls þess, sem postullegt gat kallazt, eins og áður er um
lalað. Nú voru bréf Páls náltúrlega postulleg rit og því mjög
nytsöm í þessu efni. En þó var þess að gæta, að Páll var ekki
einn af frumpostulunnm, ekki einn af þeim, sem með Jesú
höfðu verið hér á jörð. Og auk þess var ekki vitnisburður
nema eins postula í þessum bréfum og þau voru stiluð til
ákveðinna einstakra safnaða. Að vísu var mikið gert til þess
að evða þeim skilningi, að Páll talaði aðeins við einstaka söfn-
uði í bréfum sínum og lögð mikil áherzla á það, að hann talaði
í raun og veru til allrar kristninnar, þó að hann nefndi aðeins
einn söfnuð, en þó hefir það ekki getað dulizt mönnum, að
sendibréfsblærinn var nokkuð skýr.
Það er því varla nokkur vafi á þvi, að þær raddir hafa
snennna verið æði háværar, sem heimtuðu vitnishurð fleiri
postula og almennari boðskap en þann, sem Pálsbréf höfðu.
Og þá var ekki annað ráð fyrir hendi en það, að leita bein-
linis uppi bréf frá postulunum, og önnur rit, sem telja mátti
postullegan vitnisburð, og upp úr þessari leit hefst svo safn
alniennu bréfanna. Má sjá, hve heit löngunin eftir slíkum rit-
um var, á því, að smábréf eins og Júdasarbréf, var tekið
fegins hendi, af því að menn töldu það vera eftir postula.
Það ritið, sem bætti þó lang bezt úr þessari löngun eftir
vitnisburði allra postulanna, var siðari hluti Lúkasarritsins,
Poslulasagan. Þar var sagt frá upphafi kirkjunnar og sýnt