Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 140

140
Misheyrn.
Vafalaust liefir stundum verið lesið fyrir riturum, og bæt-
ist þá við sá möguleiki, að um misheyrn geti verið að ræða.
Þetta getur gert grein fyrir mun á handritum, þar sem
hljóðið er mjög' líkt. Mismunandi framhurður lesarans gat
og valdið nokkru, því að sumir stafir höfðu ekki allstaðar
sama liljóð. í fornum handritum er talsvert blandað saman
/ og ei og aftur ai og e. í yngri handritum ber aftur meira
á samblöndun i), i og ei; ; o og co; e og y. Villur i þessa átt
eru að því leyti gagnlegar, að þær eru góður leiðarvísir um
aldur liandrita.
Athugasemdir á blaðrönd.
Biblíuskýrendur og textarannsóknarar liafa oft gripið til
þeirrar skýringar, að athugasemd, sem einliver og einhver
ritaði á blaðröndina á Nýja-testamentishandriti sinu, liafi
síðar lcomizt inn i sjálft meginmálið. Þetta er vitanlega mögu-
legt. Afritarar, sem tóku eftir því, að eitthvað hafði fallið
niður hjá þeim eða misritast, rituðu það einmitt á hlaðrönd-
ina og vísuðu því inn á sinn stað. Gat því oft verið erfitt fyrir
afritara, að skera úr því, hvort athugasemd á blaðröndinni
átti að fara inn í textann eða ekki. Ef liún að öðru leyti gat átt
við, var ekkert sennilegra en að liún lenti inni í textanum. Þó
halda nú margir, að þessi skýring' muni liafa verið notuð full
mikið oft og' einatt. Það liefir kveðið minna að þvi i Nýja-
testamentinu en mörgum ritum öðrum frá sama eða svipuð-
um tíma. En kæmist slik athugasemd á annað borð inn í
textann, gat farið uin hana á tvennan hátt, annað hvort að
hún hægði burt einhverju, sem fyrir var og kæmi í stað þess,
eða þá að liún bættist þar við, eftir þvi hvernig afritarinn lét
sér skiljast það, að athugasemdin var þarna á blaðröndinni.
Misminni.
Allar þær villur, sem nefndar hafa verið hér að framan,
hafa verið fullkomin óviljaverk. Afritararnir hafa ekki ætl-
að sér neitt annað en rita nákvæmlega eftir frumritunum. En
svo eru til afbrigði, sem eru komin inn í textann að vilja af-
ritarans. Áður en vikið er að þeim, má þó nefna sérstaka
tegund af fráhrigðum eða villum, sem eru á takmörkum
þarna milli, eða að minnsta kosti erfitt að skera úr, livað af
þeim er óviljaverk og Iivað er gert með vilja. Þegar þessi
fráhrigði eru óviljandi, stafa þau af misminni.