Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1931, Blaðsíða 264

264
fyrir almennings sjónir, þó að hún væri ekki prentuð fyrr en
1516. Olli því drátturinn á „útkomu“ Alcala-biblíunnar. Þess-
ari útgáfu af gríska testamentinu var hrundið í framkvæmd
af prentaranum Froben í Basel. Hann bejæði, að Alcala Biblí-
an væri að koma, og brá þá við til þess að verða á undan.
Skoraði liann á Desiderius Erasmus, frá Botterdam, sem þá
var lang kunnastur vísindamaður í álfunni, að taka verkið að
sér. Hann var þá staddur i Englandi, en varð svo skjótt við
beiðninni, að testamentið var fullprentað og komið út eftir
tæpa 11 mánuði, 1. marz 1516. Auk gríska textans var latnesk
þýðing eftir Erasmus. — Geta má nærri, að ekki var bægt að
vanda til slíkrar útgáfu. Auðvitað er sagt, að prentað sé eftir
„vetustissimis et emendatissimis“ bandritum. En þetta er að
mestu raup eitt. Þau bandrit voru tekin, sem við höndina
voru. Prentararnir fengu það handrit að setja eftir, sem skýr-
ast var aflestrar. Verst var þó, að handritið af Opinb. var
ekki alveg beilt, og þýddi Erasmus þá það, sem á vantaði, á
grísku. Eftir þessu var fleira. Prentvillur voru afar margar.
Scrivener segisl aldrei bafa séð bók jafn fulla af villum.
Stafaði þetta af flaustrinu. — En þrátt fvrir þetta bafði út-
gáfan mjög mikil ábrif. Erasmus gaf testamentið bvað eftir
annað út,1) en vandaðasta útgáfan er frá 1527. Þar er Vulgata
textinn einnig prentaður, og þar er Alcala útgáfan notuð.
Aðrir notuðu svo þennan texta Erasmusar.
Þá má nefna útgáfur þær, sem Robert Esiienne (lat. Step-
lianus) annaðist. Fvrsta útgáfa bans kom út i tveim litlum
og bandbægum bindum 1546. Studdist bún við útgáfu Eras-
musar, Alcala útgáfuna og 15 handrit. En lítið gætti þessara
bandrita í útgáfunni. Þriðja útgáfa Estiennes, 1550, var afar
skrautleg útgáfa í arkarbroti, og voru þar prentaðir mis-
munandi lesliættir á blaðröndina. Þessi útgáfa verður svo
aðal undirstaðan að útgáfum fvrst á eftir, og þar sem langt
er frá að liún sé góð, varð þetta mjög óheppilegt.
iSiðbótarmaðurinn frægi Theodor Beza gaf út margar út-
gáfur af Nýja-testamentinu. Naut bann aðstoðar Henri Esti-
ennes, sonar Boberts, við þessar útgáfur. Frá honum liöfum
vér það, að faðir lians bafi ritað versaskipting þá, sem vér
1) í útgáfu 1522 tók Erasmus inn 1. Jóh. 5,7n. Stunica hafði dcilt á hann
fyrir að sleppa ])cssum orðuni og Erasnius var svo ógætinn að segja, að
hann skyldi taka ]>au, ef sér væri sýnd l>au i nokkru grisku handriti. Þetta
gerði Stunica. Hann kom nieð mjög óvandað handrit, sem liafði orðin, og
Erasmus cfndi heit sitt. Þannig komust ]>essi umdcildu orð inn i textus rc-
ccptus.