Ný dagsbrún - 01.01.1906, Page 62

142
NÝ DAGSimtJN
hím er þó f því eina fólgin, að hætta að lesa biblfuna híilf
sofandi, og vakna til þess að íhuga það, sem þar stendur,
eins skarplega og hvað annað,sem maður les. Hver sem
tekur sjer bók f hönd, og gjörir sjer far um að sjá f því, +
sem þar stendur, inn f sálu þess, sem ritað hefir bókina;
og far um að skynja þann aldaranda, sem hefir sett .<
stimpil sinn á hugsun bókarhöfundarins og hans framsetn-
ingarmáta, sá lesari beitir ,,hærri krítfk“ við lestur þeirr-
ar bðkar. Að gjöra þetta við bœkur biblíunnar telur
sjcra Jón jafngildi þess að brúka kyrkjuna sína fyrir
smáhýsi, og það segir hann að sje ,,krafa hinna nýju
Kjalleklinga“ nó á dögum.
í öðru lagi getur það verið fhugunarefnið, að gjöra
sjcr grein fyrir þvf fagurfrœðislega gildi, scm ritið hafi,
þ.e.a.s. íhuga bókmcnntalegu hliðina sjálfa ekki sfður cn
bókmenntasögulegu hliðina. í bókmenntalegu tilliti
kemur nærri öllum saman um, að mikill munur sjc á mis-
munandi bókum biblfunnar. Allir sjá t. a. m. hve mikill
munur er á orðskviðasafninu, sem kennt er við Salómon,
og kóngaregistrinu, sem nefnist Kronfkubœkur. Að
kannast við þesskonar mun hefir enginr. eiginlcga þurft að
hika sjer við. Munurinn er þar eðlilegur vegna mismun-
andi efnis. Hitt hefir fremur fengið mótspyrnu, að halda
því fram, að bœkurnar bæri vottum mismunandi göða rit-
höfundshæfileika, þvf þar hefir vetið gengið meira f ber- *
högg við kenninguna um afskifti Heilags Anda.
í i>ri«ja LAGI er svo,— að ,hærri krítíkinnb og bók-
menntagildinu frágengnu, — íhugun á þeim lffslexíum,
sem bœkurnar hafa að geyina. ,,Lægri krítíkin“ dœmir
um tneðferð ritsins; „hærri krítfkin" um uppruna þess;
fagurfrœðin um meðferð efnisins; en hjer er komið að því
að dœma um efnið sjálft. A þesu stigi heyja kyrkjurnar
sínar aðalorustur, metast sífcllt um það, hvaða lærdóm