Ný dagsbrún - 01.01.1906, Page 74

E F T I R M Á L I.
(Gimli, i. okt. 1906.)
AÐ kvtfldi hins 23. jímf, árið 1902, var ys Ofj
Þys ít tfllum alfaravcgum, sem lágu frá kyrkjunni á Gardar,
Sjcra Jtfn Bjarnason hafði þft verið að I júka við að flytja
fyrirlcstur um það lundarfar og háttalag, scm fslenzkt fólk
hefði, og þann bókmenntalega afrakstur, sem þjóðlffið gæfi
af sjer. Flestum, sem á fyrirlesturinn minntust, virtist
vera þungt i sinni, en vegna afsttfðu sinnar sem kyrkju-
þingsmenn og styrktarmenn hins lfitcrska fjelagsskapar,
Ijetu margir sem minnst bera á óánægju sinni. Tveir
nánir vandamenn htffundarins gjtfrðu sjer nokkurt far um,
að koma mtfnnum til að Jíta á htff. sem markverða þjóð-
hctju, að hafa kjark til að segja svona til syndanna, en
vandræðalegir urðu þeir hver f sfnu lagi, þegar lcitað var
eftir ástæðum fyrir þvf, að sá þjóðhetjukjarkur skyldi ekki
að neinu leyti ná til Lögbergs eða Ltfgberginga. Það leit
svo fit sem í hópi samverkamanna fyrirlesarans væri eng-
ar syndir á að minnnast.
Þegar jeg svo las fyrirlesturinn á prenti, sá jeg glöggt
hversu fjarlægt ollum sannleika það var, að álíta hann
samansettan vegna spámannlegrar vandlætingasemi þjóð-
inni til fgrundunar og betrunar. Partfskan var svo aug-
Ijós, — snoppungamir voru svo svívirðilega reknir á nasir
sumra, án tilverknaðar, en gullhamrarnir látnir dynja yfir
aðra, svo verðskuldunarlaust,—að það !á f augum uppi, að
þetta brot íslenzku þjóðarinnar, sem vestanhafs býr, gat
með engu móti staðist við, að láta komandi kynslóðir hafa
algjtfrða þögn til sannindamerkis um almennt samþykki
slfks sleggjudóms. Eftir þetta leið saint nokkur tími svo>