Melkorka - 01.04.1950, Blaðsíða 25

Nokkrir drættir
Eftir Grethe
„lieri maður á sér, þá hann spilar, hjarta,
lifur og tungu úr hrafni, vel þurrkað í
vindi, mun hann vinna.“ Þér ættuð að fara
að þessu góða, gamla ráði þegar þér ætlið
næst í spilaklúbbinn. Að minnsta kosti væri
þetta fyrirferðarminna en liálfa hestshjartað
sem annar leggur til að nraður beri á hálsi
sér, þurrkað við sól, og þar að auki rauð-
magaskjöld þurran. Að vísu eru þessi ráð
miðuð við alkort eða hjónasæng eða hin
gömlu spilin, og tvísýnt getur verið um
gildi þeirra fyrir nýtízku spilamennsku.
Hins vegar nnindi bridge og félagsvist
efalaust fiafa ldotið jafn stranga dórna fyrr
á tímum og spil þeirra tíða. Á 18. öld, öld
píetismans, voru alls konar skemmtanir
taldar til synda, og sérstaklega var „dans,
spil og annar apaskapur“ talinn vanhelga
hvíldardaginn. Til dæmis samdi síra Þor-
steinn Pétursson, prófastur á Staðarbakka,
heila bók árið 1757 á móti hvers kyns gleð-
skap. Hann lrefur sarnt líklega gert sér ljóst
að sér mundi varla takast að koma alveg í
veg fyrir að fólk skemmti sér við spil, að
minnsta kosti ræður hann til þess að fólk
láti einstök spil minna sig á guðrækilegar
hugsanir: ásinn — einn sannur guð; tvistur-
inn — hinir tveir höfuðpartar mannsins, sál
úr sögu spilanna
Benediktsson
og líkami; þristurinn — þrjár eru persónur
guðdómsins o. s. frv. I þessu sambandi er
það hálf-skringilegt að í þrem skiptum af
liinum fjórum þar sent spila er getið í Is-
lenzku fornbréfasafni eru það kaup á spil-
um, sem Gissur biskup Einarsson gerði 1540
og 1542! En auðvitað er það tilviljun ein,
sem hefur ráðið varðveizlu einmitt þessara
skjala, enn fremur öll önnur öld og aldar-
andi þá.
Yfirleitt úir og grúir af bönnum og á-
minningum þegar litið er aftur yfir sögu
spilanna, en um leið l’ræða einmitt þessi
bönn okkar dálítið um fyrstu framkomu og
útbreiðslu spilanna í Evrópu. Þegar komið
er fram í lok 14. aldar virðast sjm! orðin al-
geng. 1384 bannaði bæjarráðið í Núrnberg
mönnum og konum að spila um miklar fjár-
upphæðir; 1397 gjörbannaði bæjarráðið í
Leiden hvers kyns spilamennsku, og sanra
ár var verkafólki í París m. a. bannað að
sjnla á virkum dögum.
Sjrilin virðast liafa komið til Ítalíu frá
Austurlöndum með krossförunum eða sí-
gaunum, sem leita til Evrópu einmitt um
sama leyti. En hvaðan komu spilin? Elzti
uppruni þeirra er óljós, en þó er víst að spil
hafa verið lil mjög lengi á Indlandi, þar sem
melrorka
23