Heilbrigðismál - 01.01.1975, Page 7

Meltingin hefst í
munninum
Edward Hughes Todays Health.
í enskri kirkju fannst einusinni gömul
bæn, sem er alla tíma í fullu gildi: Guð gefðu
mér góða meltingu og eitthvað til að melta.
Það sem felst í seinni hluta bænarinnar
er ærið vandamál víða um heim. Heilir
heimshlutar svelta enn í dag og miljónix
manna deyja úr hungri árlega vegna þess,
að þær hafa ekkert til að melta. Fjöldi fólks
hefur lélega meltingu; sumir öðru hverju,
aðrir tímum saman og jafnvel alla sína tíð.
Þetta er plága, sem allur fjöldinn af fólki
gæti komist hjá.
Hver einasti maður ætti að kynna sér líf-
eðlisfræði meltingarinnar, þar sem hún er í
nánum tengslum við veigamikinn heilsufars-
þátt og hefur mikil áhrif á vellíðan okkar.
Súr magi og slímhimnubólgur geta valdið
almennri ólund og geðillsku.
Maðurinn er líkami, sem umlykur melt-
tngarveginn. Hann er sjöskiftur: Munnurinn,
barkakýlið, vélindið, maginn, smáþarmarnir,
nstillinn og endaþarmurinn. Sex vöðvaop
opnast og lokast svo að maturinn komist
sína leið, meltingarveginn á enda. Hið fyrsta
er varirnar og síðan hvert af öðru alla leið-
lna niður í endaþarmsopið, sem lokast með
hringvöðva og opnast til að hleypa hægðun-
um út. Sjálfur hefur maðurinn vald á þrem-
fréttabréf um heilbrigðismál
ur þessara opa: Vörunum, vélindisopinu og
hringvöðvum endaþarmsopsins. Við þurfum
ekki að opna munninn eða renna niður, nema
þegar okkur sýnist, né heldur tæma enda-
þarminn. Hinar gáttirnar tæmast ósjálfrátt.
Eftir að matnum hefur verið kyngt, heldur
hann áfram, án þess að nokkur meðvituð
stjórn sé höfð á honum. Sjálfstjórnin verður
því að byggjast á vörunum, vegna þess, að
við erum öll uppbyggð af því, sem við látum
í okkur og opnum varirnar fyrir.
Aðaltilgangur tannanna er að merja og
tyggja matinn í smáagnir, sem meltingarsaf-
arnir hafa svo áhrif á. Því minni sem matar-
agnirnar eru, þeim mun betri verður melting-
in.
Framtennurnar bíta sundur matinn og
jaxlarnir eiga að tyggja hann sem allra bezt.
Þegar maturinn hefur blandast munnvatninu,
gera jaxlarnir hann að mjúkum graut. Jaxl-
arnir eru kraftmiklir í fulorðnu fólki. Neðri
kjálki mannsins er þannig byggður, að hann
getur hreyfst fram og aftur og til beggja
hliða, en það á allt sinn þátt í að gera tygg-
inguna rækilega. Þessar hreyfingar eru ann-
arskonar en hjá rándýrunum. Þær eru að
mestu leyti upp og niður, til að bíta sundur
seig kjötstykki og renna þeim ótuggnum
3