Heilbrigðismál - 01.03.1980, Page 21

MEÐALFJÖLDI SAMSKIPTA
Á KLUKKUSTUND (KL. 8 — 20) ÁRIÐ 1977
Frá kl. 20 aö kvöldi til kl. 8 aö morgni
eru aö meðaltali ein samskipti á dag.
Samskipti viö utanhéraðsmenn eru ekki talin með.
6.5
1977 var 10.760 og 1978 12.318.
Svarar þetta til þess að hver íbúi
eigi að meðaltali 4.0—4.5 samskipti
á ári. Er þetta mjög svipuð tala um
samskiptafjölda á íbúa og í könnun
sem gerð var á landsbyggðinni
1974, á vegunt landlæknis. Munur
á fjölda samskipta 1977 og 1978
stafar að verulegu leyti af meiri
tíðni kvefsótta síðara árið. Konur
eiga mun fleiri samskipti en karlar
bæði vegna sjúkdómseinkenna og
ýmissa annarra ástæðna. Karlar
eiga aftur á móti mun fleiri sam-
skipti vegna slysa.
Fljótt á litið kemur á óvart
hversu fá samskipti eru á tímabil-
inu frá kl. 20 að kvöldi til kl. 8 að
morgni. Þess ber þó að gæta að
samskipti við utanhéraðsmenn eru
ekki talin þarna með, né heldur út-
köll vegna sængurkvenna og sjúkl-
inga sem liggja í sjúkrahúsinu.
Ennfremur er rétt að vekja athygli á
því að á bak við ein samskipti getur
legið margra klukkustunda ferð í
sjúkravitjun. Þó þessar tölur gefi
þannig ekki rétta mynd af vinnu-
álagi vakthafandi læknis á kvöldin
og nóttunni er greinilegt að unnt er
að sinna langmestum hluta erinda
að degi til. Virðist líklegt að greiður
aðgangur að læknisþjónustu að
degi til leiði til færri samskipta á
kvöldin og nóttunni.
Athyglisvert er hversu margir
íbúanna eiga einhver samskipti við
heilsugæslustöðina á hverju ári,
eða um 74% karla og 84% kvenna.
Þetta gefur stöðinni mikla mögu-
leika á að ná til íbúanna með
heilsuverndaraðgerðir eða fræðslu
án þess að boða sérstaklega nema
lítinn hluta hópsins.
Mikill hluti samskipta (um 60%)
á sér stað án beins frumkvæðis
sjúklings, vegna eftirlits eða
endurnýjunar lyfseðils.
Algengustu einkennin sem valda
því að sjúklingur leitar til stöðvar-
innar eru kvef og verkur í útlim.
Tíu einstakar sjúkdómsgreining-
ar eða ástæður eru að baki um
þriðjungi allra samskipta. Sé litið á
sjúkdómsflokka en ekki einstakar
greiningar eru samskipti vegna
sjúkdóma í öndunarfærum og
hjarta og blóðrás algengust. Þar
næst koma geðsjúkdómar.
Lyfjaávísun er algengasta úr-
lausnin. Algengustu lyfjaávísanir
eru á róandi lyf (diazepant),
verkjalyf (codimagnyl), fúkkalyf
(penicillin) og blóðþrýsti ngslyf
(inderal). Ekki verður út frá þessu
metin heildarnotkun lyfjanna því
einungis er talinn fjöldi lyfjaávís-
ana en ekki ávísað magn. Þannig
leiða takmarkanir þær á magni ró-
andi lyfja, sem ávísa ntá hverju
sinni, til fleiri ávísana á þessi lyf.
Af 2103 íbúum sem leita til
heilsugæslustöðvarinnar árið 1977
eru 158 (7,5%) lagðir inn í sjúkra-
hús, sumir oftar en einu sinni, og
eru innlagnir alls 199. Af þessum
158 eru 84 lagðir inn i sjúkrahúsið á
Egilsstöðum, 34 í Neskaupsstað og
á Akureyri og 40 i Reykjavík. Alls
er 77 einstaklingum vísað til sér-
fræðings 115 sinnum, (1,1% af
fjölda samskipta) nær öllum 1
Reykjavík. Þetta þýðir að 151 ein-
staklingi af þeim 2103 (7,2%) sent
til stöðvarinnar leita er vísað burt af
staðnum til þess að fá þjónustu
annars staðar.
Innlagnir eru mun færri en á
landinu í heild. Skýring þess liggur
ekki fyrir og er hæpið, þótt freist-
andi sé, að þakka þetta góðri
heilsugæsluþjónustu eingöngu.
TÍU ALGENGUSTU GREININGARNAR ARIÐ 1978
Bæöi kyn. Fjöldi greininga alls 13. 398
01 . Of hár blóðþrýstingur ... . 862 6,2%
02. Mæðraskoðun 467 3,4%
03 . Getnaðarvarnir - pillan . • 414 3,0%
04. Þunglyndi 403 2,9%
05. Kvefsótt 390 2,8%
06. Ónæmisaðgerð 369 2,7%
07 . Svefnleysi 357 2,6%
08 . Eyrnabólga 326 2,3%
09. Vöðvagigt 308 2,2%
10. Taugaveiklun 295 2,1%
4 .191 30,2%
Fréttabréf um HEILBRIGÐISMÁL 1/1980 21