Heilbrigðismál - 01.06.1984, Blaðsíða 33

Reynið að halda ykkur sem mest
frá ísskápnum utan matmálstíma.
matur hentar vel. Og svo kvöld-
matur um kvöldið.
Ef þið getið ekki fleytt ykkur yfir
eftirmiðdaginn án matar, þá veljið
aukabitana af skynsemi, t.d. græn-
meti, þurrt hrökkbrauð eða annað
hitaeiningasnautt en nærandi snarl.
Ef ykkur veitist það óbærilegt, t.d.
ef þið eruð vön því og eruð að byrja
á að koma reglu á matartímana, þá
fáið ykkur ámóta snarl og nefnt er
sem eftirmiðdagssnarl. Þið getið allt-
af hresst ykkur á vatni og tei, t.d.
jurtatei, auðvitað án mjólkur og syk-
urs. Fæstir drekka eins mikinn
vökva og æskilegt þykir, en sá
skammtur er einn til tveir lítrar yfir
daginn.
Reynið sem sagt eftir megni að
láta líða um þrjár til fjórar klukku-
stundir eða meira milli máltíða, og
fáið ykkur aðeins skynsamlega auka-
bita milli mála ef þið eruð rnjög
svöng.
Við matarborðið
Þegar loksins kemur að langþráðri
máltíð þá er heldur ekki sama hvern-
ig farið er að. Rannsóknir benda til
að feitt fólk hagi sér öðruvísi við
matarborðið heldur en þeir sem eru í
hæfilegum holdum. Takið því upp
eftirfarandi siði:
Ætlið ykkur að minnsta kosti tutt-
ugu mínútur í að borða. Fáið ykkur
lítið á diskinn í einu, enga risa-
skammta, skammtið heldur oftar á
diskinn. Borðið hægt, setjið lítið upp
í ykkur í einu, tyggið matinn vel og
rennið niður áður en þið setjið meira
upp í ykkur. Leggið hnífapörin frá
ykkur milli bita en borðið ekki í
einni lotu. Gerið nokkurra mínútna
hlé í miðri máltíðinni.
Þegar þið finnið að þið eruð mett.
eða ykkur finnst þið hafa borðað
hæfilega mikið, þá standið upp frá
borðum, en sitjið ekki áfram og
nartið í matinn. Hendið því sem eftir
er á disknum í ruslafötuna.
Ef þið sjáið um matinn á ykkar
heimili þá varist að stinga upp í ykk-
ur bita meðan þið matreiðið. Látið
vera að bragða matinn nenta brýn
nauðsyn sé á. Gangið rösklega frá
matnum strax eftir máltíðina, en lát-
ið hann ekki standa þar sem þið
getið haldið áfram að kroppa í hann.
Það er ömurlegt að henda mat, en
lítið ekki á ykkur sem sjálfskipaðar
leifaætur, t.d. eftir börnin. Reynið
heldur að fá þau til að taka sér hæfi-
lega mikinn mat, það er lítið í einu,
en gerið þeim skiljanlegt að þau geti
fengið meira ef þau vilja.
í stuttu máli sagt, þá borðið við
matarborðið á matmálstímum um
leið og aðrir sem borða með ykkur.
Ef þið borðið ein þá haldið ykkur
samt við matmálstímana og borðið
við matarborð, þar sem þið hafið
lagt á borð fyrir ykkur. Fáið ykkur
reglulega máltíð, en ekkert snarl á
hlaupum.
Borðið aðeins við matarborðið og
hvergi annars staðar. Gerið ekkert
annað við matarborðið en að borða,
t.d. hentar ekki að lesa blöð né
horfa á sjónvarp um leið, því þá
gleymið þið frekar að fylgjast með
Itvað þið borðið mikið og hvernig
þið farið að. Ef fleiri eru til borðs þá
er auðvitað argasti ósiður að vera að
gera eitthvað annað við borðið en að
borða, njótið heldur félagsskaparins
við borðfélagana og ræðið við þá.
Notið baðvogina!
Baðvogin er mikilvægt hjálpar-
tæki í megrun, svo það er um að gera
að nota hana rétt. Nauðsynlegt er að
setja sér takmark um hve mikið á að
léttast. Meginreglurnar eru að vigta
sig á sama tíma á hverjum degi, helst
á morgnana fyrir morgunverð, án
fata, eða þá alltaf í álíka miklum
fötum. Síðan getur verið gott að
færa þyngdina inn á línurit (eða
töflu) og fylgjast þannig með fram-
gangi mála.
Þegar hægt er farið í megrun eins
og gert er hér, þá þykir æskilegt að
losa sig við hálft kílógramm á viku.
Það sést því ekki mikill munur á
voginni daglega, en niður á við á
mælirinn a.m.k. að þokast.
Hvemig er best að
haga iiuikaupum?
Það er víst erfitt að útiloka allar
hugsanir um mat og hungur þegar
verið er að kaupa í matinn. Hér
gildir að vera á verði fyrir stundar-
freistingum og kaupa aðeins þann
mat sem þarf, en ekki eitthvað sem
hægt er að stinga upp í sig hvenær
sem er.
Til að forðast allar skyndiákvarð-
anir er best að venja sig á að kaupa
eftir innkaupalista og hafa einungis
handbæra peninga sent hrökkva fyrir
því sem á listanum er. Skipuleggið
innkaupin heima og hafið þá í huga
aðeins það hráefni sem þið hyggist
nota í máltíðir dagsins. Reynið að
koma því svo fyrir að þið séuð södd
þegar þið ákveðið innkaupin og eins
þegar þið kaupið inn, þá er freisting-
in minni. Gefið ykkur stuttan tíma
til að versla og gangið hratt í gegnum
búðina. Kaupið ekki næringarlítið
og fitandi snarl eða kökur. Horfið
sent núnnst á hitaeiningaauðugan
mat í búðarhillunum, en reiknið
með aukaútgjöldum fyrir hollum
mat.
Matarbirgðir í eldhúsinu
Það er viðloðandi hér á landi að
alltaf þurfi að vera til eitthvað með
kaffinu ef gesti ber óvænt að garði,
og þetta eitthvað er að sjálfsögðu
kökukyns. Gestrisni er indæll eigin-
leiki, en hún felst ekki í kaffibrauði,
heldur í viðmóti og hlýju gestgjaf-
ans. Sleppið því að eiga kökur og
kex ef þið freistist sjálf til að borða
af því, eða geymið í frysti svo þið
séuð ekki að rekast á slíkt í eldhús-
HEILBRIGÐISMAL 2/1984 33