Heilbrigðismál - 01.09.1985, Blaðsíða 32

ERT ÞÚ OF SPENNTUR?
Allar breytingar á lífi fólks, hvort sem er til góðs eða ills, geta valdið
streitu. Erlendis hafa verið reiknuð út svonefnd streitustig, eins og
sýnt er á eftirfarandi skrá, sem er þó ekki tæmandi. Til viðmiðunar má
segja að þeir sem fá einkunnina 40-60 að meðaltali á hálfu ári séu við
góða heilsu. Hins vegar virðist einkunn yfir 150 geta spáð fyrir um væg
veikindi, en verði stigin fleiri en 300 er rétt að athuga sinn gang.
Fráfall maka ..........................................100
Skilnaður ............................................. 73
Hœtt notkun sterkra fíkniefna ......................... 71
Skilnaður að borði og sœng ............................ 65
Fangelsisdómur ........................................ 63
Andlát nákomins œttingja............................... 63
Slys eða veikindi...................................... 53
Gifting................................................ 50
Að vera sagt upp atvinnu............................... 47
Að taka aftur saman við maka .......................... 45
Að hœtta störfum vegna aldurs.......................... 45
Breytingar á heilsufari innan fjölskyldunnar .......... 44
Að hœtla að reykja (meira en tvopakka á dag) .......... 40
Þungun ................................................ 40
Erfiðleikar í kynlífi ................................. 39
Stœkkun fjölskyldu .................................... 39
Aðlögun í viðskiptalífinu ............................. 39
Breytingar á fjárhag................................... 38
Andlát náins vinar .................................... 37
Að skipta um atvinnu .................................. 36
Aukning rifrilda við maka ............................. 35
Spenna fyrir tíðir .................................... 33
Yfirvofandi gjalddagi láns ............................ 31
Tekið stórt lán til eigin þarfa........................ 30
Aukinlminnkuð ábyrgðívinnu ............................ 29
Uppkomið barn flyst að heiman.......................... 29
Erfiðleikar í samskiptum við tengdaforeldra ........... 29
Framúrskarandiframmistaða ............................. 28
Konan byrjar/hœttir að vinna utan heimilis ............ 26
Upphaf/lok framhaldsnáms .............................. 26
Breyting á aðstœðum.................................... 25
Breyting á vanabundnu atferli ......................... 24
Að hœtta að reykja (minna en tvo pakka á dag).......... 23
Erfiðleikar ísamskiptum við yfirmann .................. 23
Breyting á vinnutíma eða aðstœðum í vinnu.............. 20
Breyting á íbúðarhúsnœði............................... 20
Breyting í skóla ...................................... 20
Breyting á tómstundum/áhugamálum ...................... 19
Breyting á félagsstarfi ............................... 18
Að taka „lítið“ lán ................................... 17
Breyting á svefnvenjum................................. 16
Fjölgun/fœkkunfjölskylduboða........................... 15
Breyting á matarvenjum ................................ 15
Frí.................................................... 13
Jól ................................................... 12
Smávœgileg lagabrot.................................... 11
bankamönnum, verslunarmönnun,
iðnaðar- og verkamönnum og svo
má lengi telja. Enginn tími eða pen-
ingar gefast til tómstundaiðkana og
fríin fara í bygginguna. Fjárhagsá-
hyggjur leggjast þungt á marga.
Spenna situr í fyrirrúmi í hjóna-
bandinu, en menn virðast ónæmir
fyrir álaginu í hita leiksins.
Sumir húsbyggjendur telja hins
vegar að streitan stafi af lélegum og
óraunhæfum undirbúningi svo verk-
ið verði ekki leyst nema með harm-
kvælum. Það sé ekki frábrugðið öðr-
um viðfangsefnum sem menn ráðast
í af mikilmennsku og lúta svo í lægra
haldi fyrir.
Þegar upp er staðið að verki loknu
og flutt er inn á að bæta fyrir van-
ræksluna og taka upp þráðinn við
vini og vandamenn, en það er oft um
seinan. Vinirnir hafa horfið á braut
og fundið sér aðra vini. Gjáin milli
hjóna er oft stærri en svo að hana sé
hægt að brúa. Þeir sem viðkomandi
umgekkst í tengslum við bygginguna
hafa fundið sér ný verkefni. Afleið-
ingin er því oft hjónaskilnaðir og eða
félagsleg upplausn (léleg ná-
ungatengsl, lítil tómstundaiðja og
firring). Margir bregða á það ráð að
byrja að byggja á ný.
Það má velta því fyrir sér hve lengi
hægt er að láta menn eyða frjóustu
árum ævinnar í störf, sem þeir hafa
lítið vald á og takmarkaða þekkingu
til að framkvæma?
Breytt þjóðfélag
Verulegur hluti kvenna vinnur
utan heimilis. Á undanförnum 25
árum hefur þeim fjölgað úr 30% í
70%. Á þessu kunna að vera margar
skýringar svo sem tekjuöflun fyrir
heimilið eða til að sporna við félags-
legri einangrun. Hér verður aðeins
fjallað um siðara atriðið. Á undan-
förnunt áratugum hafa fjölskyldur
minnkað, íbúðarhúsnæði stækkað og
byggðin dreifst. Nú eru fleiri hjálp-
artæki á heimilinu en áður, og meira
fæst af fullunnum mat og fatnaði en
fyrr þekktist. Þetta hefur fært heima-
vinnandi húsmæðrum meiri tíma til
að sinna eigin áhugamálum. Það að
búa í borg leiðir oft til ópersónulegra
samskipta. Margar konur hafa því
leitað út á vinnumarkaðinn af félags-
legum ástæðum fremur en fjárhags-
32 heilbwgðismAl auæs