Samtíðin - 01.05.1935, Blaðsíða 13

SAMTÍÐIN
11
ÍSLENDINGAR OG SÆNSKAR BÓKMENTIR.
Síðan utanfarir Islendinga tóku að
aukast svo mjög, sem nú er raun á
orðin, er það eftirtektarvert, hve
margir leggja héðan leið sína til Sví-
þjóðar. Þetta er þó í sjálfu sér ofur-
eðlilegt. Svíar eru forn og ný menn-
ingarþjóð og auk þess frændþjóð
okkar. Land þeirra er gagnauðugt og
fagurt, og þjóðlíf Svía er glæsilegt.
Svíar standa mjög framarlega í at-
hafna- og menningarmálum, og því
geta íslendingar mikið af þeim lært
á nálega öllum sviðum. Þetta á ekki
síst við um bókmentir þeirra, því að
auk þess, sem Svíar eiga mörg önd-
vegisskáld að fornu og nýju og marga
merka fræðimenn, eru þeir allra
þjóða árvakrastir um að þýða á móð-
urmál sitt alt það helsta, sem út kem-
ur árlega af bókmentum annara
þjóða. Mætti í því sambandi benda á
mörg dæmi þess, að ýms höfuðrit
heimsbókmentanna hafa verið þýdd
fyr og gefin út á sænsku en á nokkru
öðru Norðurlandamáli.
íslenskir bóksalar hafa fyrir löngu
komið auga á þetta og gert sitt til að
veita þjóð vorri jafnan aðgang að
miklu úrvali sænskra bókmenta. En
þessi árvekni þeirra hefir borið sorg-
lega lítinn árangur. Flestar sænskar
bækur hafa rykfallið hér mánuðum
saman í bókabúðunum og loks verið
endursendar. Og nú er svo komið, að
bóksalar eru farnir að þreytast á því
að hafa þær árangurslaust á boðstól-
um.
Hvað veldur þessu? Svarið er auð-
fundið. Fróðleiksfús alþýða hér á
landi elst upp í þeirri dapurlegu trú,
að hún ráði ekki við sænsku, að mál-
ið á sænsku bókunum sé of torskilið,
til þess að menn hafi bókanna full
not. Bein afleiðing af þessari trú er
það, að víða í bókaskápum á íslensk-
um heimilum standa raðir af verkum
sænskra stórskálda (Selmu Lagerlöf
o. fl.) í dönskum þýðingum. Þetta
væri ekki nema eðlilegt, ef um
spænskar, rússneskar, kínverskar
eða japanskar bókmentir væri að
ræða. En þar sem í hlut eiga bók-
mentir nágranna- og frændþjóðar
okkar, er þetta beinlínis smánarlegt
og með öllu óþolandi.
Við íslendingar verðum í skjótri
svipan að vaxa upp úr þeirri bábilju,
að við getum ekki lesið aðrar Norð-
urlandatungur en dönsku og norskt
ríkismál. Hver sá maður, sem getur
lesið þessi mál, hefir nefnilega áreið-
anlega mjög lítið fyrir því að lesa
sænsku. En ef menn taka að leggja
dálitla rækt við sænskt bókmál, eru
menn óðara en þá varir farnir að
lesa það reiprennandi. Hér eiga skól-
ar okkar vitanlega að ganga á und-
an með góðu eftirdæmi og hjálpa
mönnum. Nokkrir þeirra eru þegar
teknir að veita tilsögn í sænsku, og
er gott til þess að vita. En allir þeir
framhaldsskólar, sem annars veita
tilsögn í málum, ættu tafarlaust að
taka upp sænskukenslu. Það er eng-