Samtíðin - 01.09.1940, Page 12

8
SAMTÍÐIN
Óframfærinn
einræðisherra
AAÐAL-járn-
bráutarstöS-
inni í Lissabon
getur flest kvöld
að líta miðaldra
mann. — Ilann
stendur í fóllcs-
mergðinni á ein-
um gangstíg
stöðvarinnai’ og
er að lesa dagblað, meðan hann i»íð-
ur eftir lest, sem á að fara lil Co-
imbra. Þessi maður lætur lítið yfir
scr. Hann er vel klæddur og hefur
á sór svip mentaðs manhs, enda er
liann prófessor í hagfi’æðivísindum
við hinn gamla háskóla í Coimbra.
En hann er meira. Hann heitir An-
tonio de Oliveira Salazar og er oft
kallaður hinn óframfærni einræðis-
herra i Portúgal. Hina glaðværu ung-
linga á járnbrautarstöðinni í Lissa-
bon grunar ekki, hver liann er, enda
þótt flestir þeiri’a eigi honum glað-
værð sína og efnalegt sjálfstæði að
þakka.
Einræðishei-ra Portúgals er vafa-
laust einhver mikilhæfasti maður,
sem nú fæst við opinher mál i Ev-
rópu. Hann cr fæddur árið 1889 og
er þvi liðlega fimtugur. Faðir hans
var veitingamaður i þorpi einu
skamt frá CoimJjra, og hafði hann
efni á að veita liinum gáfaða syni
sinum æðri mentun. Salazar lagði
stund á guðfræði, en tók þó ekki
prestvígslu, heldur hneigðist hann
að hagfræði. Eftir mjög glæsilegan
námsferil í þeirri grein við háskól-
ann í Coimbra, var Salazar gerður
að ])rófessor í hagfræði við þerinan
sama skóla árið 1916.
Yið stjórnarbyltinguna í Portúgal
árið 1926 var Salazai- þi'öngvað li 1
að takast þann vanda á hendur að
rétta við fjárhag ríkisins, sem þá
var í algerðu öngþveiti. Það var
Gomez da Costa marskálkur, sem
knúði dr. Salazar til að gerast fjár-
málaráðherra í hinni nýju stjórn,
sem mynduð var í Porlúgal um
þessar mundir. Dr. Salazar, sem
jafnan hefur verið þvi mjög frábit-
inn að láta nokkuð á sér hera, var
mjög ófús til að lakast þann vanda
á liendur, en lél þó til leiðast. En
eflii' að hann hafði gegnt embætt-
inu í nokkra daga, sagði hann því
af sér, vegna þess að honum hraus
hugur við þeirri fjármálaóreiðu og
stjórnmálaspillingu, sem harin hafði
kynst i fari portúgalskra stjórnmála-
manna þessa fáu daga. í sárustu
vandræðum leitaði rikisstjórnin i
Portúgal til Þjóðabandalagsins og
bað það um lán. En þegai- Þjóða-
bandalagið krafðist upplýsinga um
hag ríkissjóðsins og Þjóðbankans,
reyndist stjórnin mjög ófús til að
veita nokkra vitneskju um þau at-
riði.
ARIÐ 1928 gerðist dr. Salazar
aftur fjármólaráðherra í Portú-
gal. Svo mjög lögðu menn nú að
hinum hlédraéga háskólakennara, að
hann þóttist verða að takast þetta
vandasama embætti á hendur, enda