Samtíðin - 01.10.1944, Blaðsíða 14

10
SAMTÍÐIN
BJÖRN SIGFÚSSON:
Úr ísl. menningarsögu I.
„Deim var ég verst,
er ég unní- mest“
[í þessum og síðasta árgangi Samtíð-
arinnar birtust 10 greinar um íslenzkt
mál eftir Björn meistara Sigfússon.
Þessar greinar vöktu maklega athygli,
enda bæði viturlegar og einkar tíma-
bærar. Nú hefur Björn lofað Samtíð-
inni öðrum 10 greinum, og mun hann
í þeim taka til meðferðar ýmsa athygli-
verða þætti úr íslenzkri menningar-
sögu. Fer sú fyrsta hér á eftir. Heiti
næstu greinarinnar verður: „Ein lög,
einn siður, ein stétt“, og varðar hún
fyrst og fremst kristnitökuna árið 1000.
Tvær þar næstu greinarnar munu fjalla
um áhrif kirkjulífs og bókmennta á
uppeldi íslenzku þjóðarinnar á 12. og
13. öld í framhaldi af mannlýsingum
greinar þeirrar, er birtist hér á eftir.
Samtíðin telur sér það mikinn ávinn-
íng, að geta boðið lesendum sínum
þessa þætti Bjarnar Sigfússonar, því
að hún hikar ekki við að telja hann i
fremstu röð islenzkra fræðimanna.
Björn er alll í senn: vitur, frumlegur
og prýðilega ritfær. Hefur hann og
manna bezta yfirsýn um viðlendi ís-
lenzkrar menningar, svo sem bók sú,
er hann hefur nýlega sett saman og
nefnist: „Neistar úr 1000 ára lífsbar-
áttu íslenzkrar alþýðu“ ber gjörla vott
um. Samtíðin væntir þess, að allir
hennar mörgu og ágætu lesendur hlakki
til að lesa menningarþætti Bjarnar. —
Ritstj.]
UÐRÚN ÓSVÍFURSDÖTTIR
gerðist einsetukona á Helga-
felli í elli sinni og leit yfir farinn veg.
Bolli, sonur liennar, kom þar og sat
lijá henni löngum. Hann bað hana
segja sér, hverjum manni hun unni
mest. Guðrún
liafði fjóra hænd-
ur átt. Hún liafði
fyrst verið gefin
nauðug Þorvaldi,
syni Halldórs
Garpsdalsgoða, en
sagt skilið við
liann síðar. Þrjá
menn hafði hún
ónauðug átt og
við þeim hörn tíu, sem nafngreind eru
í Landnámu. Þá menn missti liún alla
váveiflega, livern eftir annan, og
hafði horið harm eftir þá, mest eftir
hinn fyrsta, Þórð Ingunnarson. Guð-
rún svaraði Bolla:
„Þorkell var maður rikastur og'
höfðingi mestur, en enginn var mað-
ur gervilegri en Bolli og albetur að
sér. Þórður Ingunnarson var maður
þeirra vitrastur og lagamaður mest-
ur. Þorvalds get ég að engu.“
Þá mælti Bolli: „Skil ég þetta gerla,
livað þú segir mér frá því, hversu
hverjum var farið bænda þinna. En
hitl verður enn ekki sagt, hverjum
þú unnir mest. Þarftu nú elcki að
léyna því Iengur.“
Guðrún svaraði: „Fast skorar þú
þetta, sonur minn,“ segir Guðrún,
„en ef ég skal það nokkurum segja.þá
mun ég þig helzt velja til þess.“ Bolli
bað hana svo gera. Þá mælti Guðrún:
„Þeim var ég verst, er ég unni mest.“
Björn Sigfússon