Samtíðin - 01.10.1951, Blaðsíða 9

SAMTÍÐIN
5
Tillögur um endurreisn Skálholts
■^iigurbjörn C-inariion prófeiior:
„Mikill áhugi er fyrir því, að dóm-
kirkja Brynjólfs biskups Sveinssonar
verði endurreist.“
|>Ú SPYRÐ mig, herra ritstjóri, um
tillögur varðandi endurreisn
Skálholts. Mér myndi í sjálfu sér
nægja að visa til stefnuskrár Skál-
holtsfélagsins, því að meginatriði
hennar hafa verið kynnt opinher-
lega eftir föngum. En góð vísa er
aldrei of oft kveðin, og þakkir
kann ég þér fyrir að bjóða mér rúm
i riti þinu fvrir stutta greinargerð
sem og fyrir aðra liðveizlu þína við
Skálholts-málið.
Vissulega hafa menn fundið til
þeirrar hörmungar, sem í Skálholti
blasir við hverju sjáandi auga og
sviðið undan henni. Menn hafa
harmað þá hrakfallasögu, sem
leiddi til þessa ástands og er e.t.v.
hin sorglegasta, sem nokkur þjóð á
að minnast i sambandi við öndvegis
helgi- og sögustað. En það er til
einskis að sakast um orðna hluti
eða barma sér yfir því, sem illa er
komið. Og við það eitt sat, hvað
Skálholt snertir, langa hríð.
I greinum nokkrum, sem birzt
hafa i tímariti minu, Víðförla, hef-
ur verið allrækilega rætt, með
hverjum hætti Skálholt megi verða
liafið úr eymd sinni. Þessar tillögur
hlutu þegar talsverðar undirtektir,
og Skálholtsfélagið hefur í megin-
atriðum tekið þær upp á stefnuskrá
sína. Þær mega raunar virðast
næsta sjálfsagðar og i augum uppi,
ef við ætlum á annað borð að hætta
harmatölum og gera eitthvað staðn-
um til viðreisnar og minningum
hans til sóma. 1 formála þeim, sem
meðlimir Skálholtsfélagsins hafa
undirritað, um leið og þeir lofa að
leggja Viðreisnarsjóði Skálholts-
stóls árlegt stvrktargjald, segir svo
m. a:
„Árið 1956 eru liðin 900 ár frá
þvi, er ísleifur biskup Gissurarson
tók biskupsvígslu til Skálholts. Sið-
ar gaf Gissur, sonur hans, Skálholts-
land, til þess að þar skyldi ávallt
biskupsstóll vera, meðan ísland er
bvggt og kristni má haldast. Ekki
verður hjá þvi komizt, að Íslend-
ingar taki móti hamingjuóskum á
þessu 9 alda afmæli biskupsstóls-
ins, og munu þá vitja fslands og
heimsækja Skálholt erlendir gestir
og kirkjuhöfðingjar. Margir lands-
menn munu líta svo á, að ekki sé
það vanzalaust islenzku þjóðinni
að eiga hinn forna biskupsstól i því
ástandi, sem hann er nú, reyttan og
rriinn að öllum fornum verðmætum
og að heita má kirkjulausan. Þar,
sem áður var höfuðkirkja landsins
og menntasetur, er nú aðeins út-
kirkja af lélegustu gerð og enginn
kennimaður á staðnum. í hugum
margra núlifandi íslendinga er
saga Skálholts helgidómur, sem