Samtíðin - 01.05.1956, Page 21

SAMTÍÐIN
17
WkkL
REIME LAEMIMEC,
höfiiinhir hlns111 nuvpípiinntir
ÞAÐ ERU ekki sérlega virðulegar
aðfarir að láta vagnstjórann sinn
hvolfa sér úr ökutækinu, og margir
myndu ætla, að virðulegur háskóla-
prófessor tæki slíkt og þvilikt óstinnt
upp. En franski læknisfræðingurinn,
Laénnec, lét sem ekkert væri. Þegar
vagninn liafði verið réttur við, steig
hann brosandi upp i hann og mælti
ofur góðlátlega til konu sinnar:
„Jæja, við vorum víst komin að
þriðja ái'atugnum.“ Það var ekki
stærilætinu fyrir að fara hjá þessum
mikla vísindamanni og hugvitssnill-
ingi, som auðgaði læknisfræðina að
tæki, er olli tímamótum, hlustpíp-
unni (stetóskópinu).
René Théóphile Hvacinthe Laénnec,
eins og hann hét fullu nafni, var
fæddur í Quimper á Bretagneskaga
17. febr. 1781. Sex ára gamall missti
hann móður sína og var þá sendur í
fóstur til gamals frænda síns, sem
var prestur. Tólf ára gamall var
drengurinn sendur til Nantes, þar
som annar frændi lians, dr. Laénnec,
var læknir, en gegndi jafnframt
kennslustarfi við háskólann. Hjá
þessum frænda sínum komst René
fvrstí kynni við læknisfræðina. Alda-
•uótaárið 1800 fór hann lil Parísar,
uítján vetra gamall, til háskólanáms
1 læknisfræði. Aðalkennari hans var
Dupuytren barón, sem þrátt fyrir alls
konar undarlegheit, m. a. í fram-
komu og ldæðaburði, var þá mest
metinn skurðlæknir Frakka. Eftir
tæpt ár gekk Laénnec hinn ungi upp
til prófs í lyflæknisfræði og skurð-
lækningum hjá þessum fræga pró-
fessor og hlaut hæstu einkunn í báð-
um greinum.
Laénnec og deildarbræðrum lians
í læknisfræðinni hafði verið kennt að
hlusta eftir hjartslætti sjúklinga með
því að leggja eyrað að brjósti þeirra.
Sjálfur komst hann seinna svo að
orði um þessa gömlu hlustunarað-
ferð, að hún væri ekki einungis
gagnslítil, lieldur mjög óþægileg og
jafnvel andstyggileg, ef um spítala-
sjúklinga væri að ræða.
Hann ákvað að reyna að finna upp
betri aðferð. Hann minntist þess að
hafa séð tvö börn leika sér að spýtu.
Annað þeirra barði endann á lienni,
meðan liitt lagði eyrað að hinum end-
anum og hlustaði. Dag nokkurn kom
ung stúlka til Laénnecs í Necker-
sjúkrahúsið, þar sem hann vann, og
til þess að komast hjá hinni gömlu
qg hvimleiðu aðferð, að leggja eyrað
að beru brjósti hennar,ákvað hannað
lilusta hana á nýjan hátt. Hann tók
pappírsörk, vatt hana upp í sivaln-
ing, bar annan enda hans að brjósti
stúlkunnar, en lagði eyrað að hinum.
Brá þá svo við, að hann greindi hjart-
slátt sjúklingsins miklu betur en
hann hafði nokkurn tíma áður heyrt
hjarta slá án lilustunartækis. Þannig,
á ofur einfaldan hátt, verða stund-