Fréttablaðið - 02.07.2010, Blaðsíða 18

18 2. júlí 2010 FÖSTUDAGUR
Þegar Ísland tapaði 14-2 fyrir Dönum í fótbolta hér um árið
komst ekki nokkur sála að þeirri
niðurstöðu að um stórsigur væri
að ræða (nema þá auðvitað Danir
sjálfir). Öðru nær. Þjóðin gleymir
aldrei slíkri niðurlægingu.
Í sveitarstjórnarkosningun-
um um daginn gaf þjóðin gömlu
fjórflokkaklíkunni rauða spjald-
ið. Ekki bara að flokkarnir guldu
víðast hvar afhroð vegna greiddra
atkvæða til nýrra framboða heldur
einnig með hljóðlátari aðferð þeirra
sem kusu að sitja heima þennan
mikilvæga leikdag og enn fleiri
sem mættu og skiluðu auðu.
Reiði almennings er mikil í garð
fjórflokkaklíkunnar og það sem
við sáum um daginn er bara fors-
mekkurinn að því sem koma skal
hefi ég trú á. Almenningur lætur
ekki bjóða sér maðkað mjöl og ein-
okun enn og aftur. Reiðin verður
ekki minni þegar forsvarsmenn
þessara fjórflokka koma fram í
fjölmiðlum einn af öðrum og lýsa
yfir ýmist stórsigri eða varnar-
sigri. Ekki veit ég hvar þessir for-
ystumenn voru á kjördag allavega
hefi ég ríka ástæðu til ætla að þeir
hafi farið saman í ferðalag út fyrir
gufuhvolfið svo aulaleg var fram-
koma þeirra og ekki í neinu sam-
hengi við veruleika og niðurstöð-
ur.
Víðast hvar um land allt blas-
ir við erfitt ástand en það er eins
og stjórnmálamenn átti sig ekki á
því að grunneining samfélagsins,
fjölskyldan sem fyrir kosningar
með tilheyrandi orðagjálfri átt að
slá skjaldborg um, er í uppnámi.
Það vantar störf, það vantar tekjur
og það vantar heila brú í aðgerðir
stjórnvalda. Það sem almenningur
er að mótmæla bresti minni fjór-
flokkaklíkunnar til er aðgerðar-
leysi og þessi kuldi og hroki sem
við skynjum frá ráðamönnum. Með
þessu áframhaldi er alveg ljóst að
enn frekar muni halla undan fæti
uns þessir sömu fjórflokkar hrein-
lega hverfa ofan í pokana með
maðkaða mjölinu ásamt og með
síðari tíma einokunarkaupmönn-
um landsins, kúgurum og kvölur-
um þjóðarinnar títt nefndum útrás-
arvíkingum. Sök fjórflokkanna í
hvernig nú er komið er mikil því
forystumenn þeirra á umliðnum
árum hönnuðu í raun brautina og
lögðu útrásarvíkingunum svo til
eða öllu heldur gáfu þeim bankana
til að hafa skotsilfur í útrásinni.
Dýpst í sigurvímufenið sukku
formaður Sjálfstæðisflokksins
og oddviti D listans í Reykjavík.
Sú ágæta kona getur enn bjargað
sínum ferli og jafnvel komist til enn
frekari metorða enda er hún leik-
soppur örlaganna og væri næsta
örugg sem borgarstjóri ef Sjálf-
stæðisflokkurinn hefði tekið það
alvarlega að taka til í sínum ranni
og væri ekki enn að burðast með
umdeildan formanninn sem nýtur
ekki trausts almennings vegna
meintra tengsla við vafasöm við-
skipti. Ég held ég geti fullyrt hér og
nú án þess að veifa neinni sérstakri
spádómsgáfu að sá maður verður
aldrei forsætisráðherra þessarar
þjóðar. Hanna Birna og ýmsir aðrir
eiga enn einhvern séns, en bara ef
viðkomandi vakna upp af værum
blundi og átta sig á því að staðan 14-
2 er hrein tapstaða og verður aldrei
afmáð fremur en leynimakk útrás-
arvíkinganna.
Landsmenn hafa talað og í raun
séð sjálfir um að reisa skjaldborg-
ina utan um heimilin með skýrum
skilaboðum til þess þjóðfélagshóps
sem títt eru nefndir stjórnmála-
menn.
Það vantar störf, það vantar tekjur og
það vantar heila brú í aðgerðir stjórn-
valda.
Ágengar framandi lífverur eru alþjóðlegt vandamál, sem bregð-
ast þarf við hér á landi sem annars
staðar. Aukin útbreiðsla þeirra er nú
talin ein helsta ógn við líffræðilega
fjölbreytni í heiminum. Víða um
lönd fer fram kostnaðarsöm og erfið
barátta við afleiðingar af flutningi
lífvera úr náttúrlegum heimkynnum
til nýrra svæða. Þekktasta dæmið
hér á landi er minkurinn, en barátt-
an við hann hefur staðið yfir í 80 ár
og hefur kostað hundruð milljóna.
Íslendingar hafa skuldbundið sig
líkt og flestar aðrar þjóðir til að
berjast gegn ágengum framandi
tegundum og reyna eftir fremsta
megni að koma í veg fyrir tjón af
þeirra völdum. Okkur ber t.d. sam-
kvæmt Ríósáttmálanum um líf-
fræðilega fjölbreytni að koma í
veg fyrir að fluttar séu til landsins
erlendar tegundir sem ógna vist-
kerfum, vistgerðum eða tegund-
um og búsvæðum þeirra. Að öðrum
kosti skal stjórna útbreiðslu þeirra
eða uppræta þær. Við eigum og
þurfum að virða leikreglur á þessu
sviði sem taka mið af þekkingu og
alþjóðlegri reynslu, ekki síst vegna
þess að vistkerfi einangraðra eyja
eru viðkvæm fyrir innflutningi og
dreifingu framandi lífvera og er
Ísland þar engin undantekning.
Á undanförnum árum hefur lítið
verið aðhafst til varnar ágengum
framandi tegundum hér á landi. Nú
hefur hins vegar verið ákveðið að
hefja aðgerðir til að takmarka tjón
af völdum þeirra í samræmi við
stefnumörkun Íslands um fram-
kvæmd samningsins um líffræði-
lega fjölbreytni sem ríkisstjórnin
hefur samþykkt.
Notkun innfluttra tegunda
Gróður- og jarðvegseyðing er
stærsta umhverfisvandamál Íslands
og endurheimt landgæða og skóg-
lenda er brýnt úrlausnarefni. Inn-
fluttar tegundir hafa verið notað-
ar í því starfi, en þess ber að gæta
að notkun þeirra samrýmist öðrum
umhverfismarkmiðum. Alaskalúp-
ína var flutt til landsins til að græða
upp auðnir og skaddað land. Flest-
ir sem varað hafa við hættu sem
lífríki landsins stafar af innflutn-
ingi og dreifingu ágengra framandi
tegunda viðurkenna að alaskalúp-
ínan er mjög öflug landgræðslu-
planta. Hins vegar sýnir reynslan
að hún festir ekki aðeins rætur í
ógrónu landi heldur getur hún einn-
ig breiðst yfir gróin svæði og gjör-
breytt gróðurfari þeirra. Því ber að
nota tegundina með fyllstu gát.
Nýlega kynnti umhverfisráðherra
áætlun sem miðar að því að stemma
stigu við útbreiðslu alaskalúpínu
og skógarkerfils og takmarka eins
og kostur er neikvæð áhrif þeirra
á íslenska náttúru. Áætlunin var
unnin að beiðni ráðherra af vinnu-
hópi sem skipaður var starfsmönn-
um Náttúrufræðistofnunar Íslands
og Landgræðslu ríkisins. Í kjölfarið
á kynningu áætlunarinnar spannst
talsverð umræða um tillögur stofn-
ananna. Eindregnust gagnrýni á
þær var sett fram af hálfu Skóg-
ræktar ríkisins og Skógræktarfélags
Íslands, sem skiluðu sameigin-
lega skriflegum athugasemdum til
umhverfisráðherra. Þær eru ekki
taldar gefa tilefni til að sveigja af
þeirri leið sem mörkuð var í tillög-
um Náttúrufræðistofnunar og Land-
græðslunnar.
Ákvarðanir um fyrstu aðgerðir
Mikilvægt er að forgangsraða þeim
svæðum þar sem sporna skal gegn
útbreiðslu tegundanna tveggja. Und-
anfarin 10 ár hefur ræktun og dreif-
ing framandi plöntutegunda verið
bönnuð á hálendi landsins ofan 500
metra hæðarmarka, á friðlýstum
svæðum og jarðmyndunum og vist-
kerfum sem njóta sérstakrar vernd-
ar skv. náttúruverndarlögum. Eðli-
legt er að hafist verði handa við
að uppræta lúpínu og skógarkerf-
il á þessum svæðum og hefur ráð-
herra í samvinnu við stofnanirn-
ar ákveðið að þau verði fyrst tekin
fyrir. Einnig hefur verið ákveðið að
færa umrædd hæðarmörk niður í
400 metra yfir sjó og banna ræktun
og dreifingu framandi tegunda ofan
þeirrar línu á hálendinu. Miðhálend-
ið er nú að mestu laust við alaska-
lúpínu og algerlega við skógarkerfil.
Enn ætti því að vera hægt án mik-
illa erfiðleika að uppræta lúpínuna
á hálendinu og koma í veg fyrir að
hún nemi þar ný lönd.
Ákveðið hefur verið að reyna að
takmarka ræktun og dreifingu
alaskalúpínu við svæði þar sem
sterk rök eru fyrir notkun henn-
ar í landgræðslu og skógrækt.
Æskilegt væri að lúpína verði ein-
göngu notuð á stórum, samfelld-
um sanda-, vikra- og melasvæðum
þar sem sjálfgræðsla er lítil og upp-
græðsla eða skógrækt með öðrum
aðferðum mjög kostnaðarsöm eða
erfiðleikum bundin. Ráðherra hefur
því ákveðið að fela Landgræðslu rík-
isins í samráði við Skógrækt ríkis-
ins og aðra sem hagsmuna hafa að
gæta að setja fram tillögur um hvar
á landinu megi nota alaskalúpínu.
Lokaorð
Alaskalúpínan hefur breiðst mikið
út á undanförnum árum, ekki síst
í nágrenni þéttbýlis Heimamenn
þurfa að svara því hver á sínum
stað hvort þeir telji það æskilega
þróun að lúpínubreiður verði ríkj-
andi á stórum svæðum. Sveitar-
félögin þurfa sjálf að taka afstöðu
og sýna frumkvæði, líkt og Stykk-
ishólmsbær, Akureyrarbær, Ísa-
fjarðarbær og Garðabær hafa gert.
Skilningur almennings á vanda-
málinu skiptir öllu máli eigi árang-
ur að nást. Fræðsla og upplýsing um
vandmálin sem við er að etja skipta
öllu máli ásamt samvinnu og sam-
ráði við sveitarfélög og aðra aðila
sem þurfa að koma að málum. Öfga-
laus og upplýst umræða er forsenda
þess að árangur náist í þessu brýna
verkefni sem er samfélagslegs eðlis
líkt og nánast öll þau verkefni sem
snúa að náttúru- og umhverfisvernd
og felur fyrst og fremst í sér ábyrga
umgengni mannsins við náttúruna.
Aðgerðir vegna útbreiðslu
alaskalúpínu og skógarkerfils
Náttúra
Svandís
Svavarsdóttir
umhverfisráðherra
Sveinn Runólfsson
landgræðslustjóri
Landgræðslu ríkisins
Jón Gunnar
Ottósson
forstjóri
Náttúrufræðistofnunar
Íslands
Þegar eigið ágæti
skyggir á
Stjórnmál
Rúnar Sig.
Birgisson
Markaðsráðgjafi
AF NETINU
Gengistryggða ruglið og
lögleysan
Þetta heitir þjófnaður eða eitthvað
þaðan af verra. Eins og ég sagði
hér að ofan hef ég heyrt fjöl-
margar svona sögur. Og í þessum
tilfellum sem hér er lýst er um
einkabíla að ræða. Hvað með
allar vinnuvélarnar og vörubílana
sem menn hafa verið sviptir með
svipuðum aðferðum og sömu
hörku? Hvað með afleiðingarn-
ar af því öllu saman? Á meðan
á þessu stóð sögðu stjórnvöld
ekkert, komu engum til hjálpar.
Nú, þegar meðal annars þetta
fólk eygir leiðréttingu sinna mála
samkvæmt hæstaréttardómi, er
rokið upp til handa og fóta og
embættismönnum falið að fara í
kringum hæstaréttardóminn og
ákveða hvernig skal „leiðrétta“
gengistryggðu lánin. Hvar er nú
sjálfstæði dómstóla?
Lára Hanna Einarsdóttir
blog.eyjan.is/larahanna
Þið elskið hrunverja
Sjálfstæðisflokkurinn er flokkur
hrunverja … Samkvæmt nýjustu
skoðanakönnun ætla þrír af
hverjum tíu að kjósa hrunverja.
Ekki verður fíflum forðað. Væri ég
fertugur, mundi ég flýja land. En
er orðinn of gamall til að sjá mér
farborða erlendis.
Jónas Kristjánsson
jonas.is