Fréttablaðið - 18.08.2010, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 18. ágúst 2010 15
Þann 13. ágúst sl. skrifaði Oddný Harð-ardóttir formaður menntamálanefnd-
ar Alþingis grein á pressan.is með heitinu
„Endurskipulagning í menntakerfinu“. Þar
fjallar formaðurinn m.a. um aðferðir við
niðurskurð á fjárveitingum til framhalds-
skólanna í tengslum við fjárlagagerðina
fyrir árið 2011 og um stefnumótun til fram-
tíðar fyrir skólastigið. Í greininni rifjar for-
maðurinn upp tillögur Samtaka atvinnulífs-
ins um breytingar í framhaldsskólakerfinu
frá því fyrr í sumar sem hún segist aðhyll-
ast.
Aðferðir við niðurskurð fyrir árið 2011
Við innritun í framhaldsskólana hafa ólög-
ráða nemendur og fatlaðir haft forgang
bæði vegna ákvæða framhaldsskólalaganna
en líka vegna niðurskurðar á fjárframlög-
um 2009 og 2010 til skólanna sem hefur
komið fram í því að eldri nemendur hafa
mætt afgangi við innritun. Þannig þurfti að
synja tæplega 500 nemendum um skólavist í
janúar á þessu ári vegna niðurskurðar. Ekki
er vitað hvernig eldri nemendum reiddi af
í innritun í sumar fyrir næsta skólaár en
metaðsókn var að framhaldsskólunum.
Formaðurinn vill að framhaldsskólarn-
ir séu opnir öllum þeim sem þangað vilja
sækja sem er mikilvægt menntapólitískt
markmið og leggur til að fjármunir til þessa
verði sóttir með því að minnka þjónustu við
nemendur í bóklegum greinum og fækka
kennslustundum á viku úr sex í fimm. Fjöldi
kennslustunda í hægferðaráföngum, for-
náms- og byrjunaráföngum og starfsnámi
geti verið óbreyttur. Formaðurinn segir
þessa sparnaðaraðferð ekki skaða nemend-
ur en rökstyður það ekki. Sú skoðun er í
besta falli byggð á óskhyggju en ekki á fag-
legum rannsóknum. Fækkun kennslustunda
felur ennfremur í sér beint inngrip í kjara-
samninga framhaldsskólakennara sem er
andstætt forsendum stöðugleikasáttamála
alls vinnumarkaðar, ríkis og sveitarfélaga
frá júní 2009 sem kennarar eru aðilar að.
Inngrip í kjarasamninga er ávísun á ófrið
í skólunum sem við þurfum ekki á að halda
núna.
Þrengingar í framhaldsskólum
Niðurskurður á fjárveitingum til fram-
haldsskóla hefur valdið miklu bakslagi í
getu þeirra til að halda uppi lögbundnu
skólastarfi og eru þeir nú verr staddir en
fyrir setningu framhaldsskólalaganna vorið
2008. Upplýsingar sýna að dregið hefur úr
ýmiss konar aðstoð og stuðningi við nem-
endur og einnig hefur mikill niðurskurð-
ur orðið á námsframboði. Námshópar fara
stækkandi sem felur í sér minni tíma til að
sinna hverjum nemanda enda finna kenn-
arar fyrir auknu starfsálagi og streitu eins
og nýleg rannsókn sýnir. Skólarnir hafa þó
reynt eftir bestu getu að halda uppi ráðgjöf
og stoðþjónustu við nemendur og að bregð-
ast við ákvæðum framhaldsskólalaganna
um fræðsluskyldu ólögráða nemenda.
Fyrr í sumar samþykkti Alþingi breyt-
ingar á framhaldsskólalögunum sem fresta
fullri gildistöku þeirra til ársins 2015. Sú
samþykkt endurspeglar að ekki eru til fjár-
munir til að framkvæma mikilvæg umbóta-
ákvæði laganna sem miða að því að gera
framhaldsskólann raunverulega fyrir alla
og að fjölga þeim sem útskrifast með loka-
próf úr framhaldsskóla.
Stefnumótun til framtíðar
Sem stefnumótun til framtíðar fyrir fram-
haldsskólastigið vill formaðurinn stytta
námstíma til stúdentsprófs í þrjú ár og tínir
til athugasemdir úr tillögum SA: Ísland
skeri sig frá nágrannalöndunum með sitt
námsskipulag, minna brotthvarf verði frá
námi, hærra menntunarstig náist og sparn-
aður verði til lengri tíma. Stytting náms-
tíma ein og sér er hvorki menntastefna né
forgangsmál í íslenskum skólamálum og
óvíst er hvort styttingu fylgir án annarra
ráðstafana minna brotthvarf frá námi eða
að hærra menntunarstig náist. Í þessari sýn
á skólamál sem er upphaflega komin frá
spekingum Viðskiptaráðs var einblínt á ein-
hliða inngrip í lengd námstíma til stúdents-
prófs sem aðferð til að breyta námi og nám-
skipulagi í framhaldsskólum. Þessi skerðing
á námi var rædd á sínum tíma en vegin og
léttvæg fundin með góðum rökum. Ég vona
Samfylkingarinnar vegna að þar hafi raun-
verulega allt daður og dufl við frjálshyggju
og hægri-kratisma verið lagt niður. Miklu
frekar þarf að horfa á námstíma nemenda
frá upphafi skólagöngu til lokaprófs úr
framhaldsskóla enda eru slíkar hugmyndir
taldar álitlegastar af fagfólki. Tveir fram-
haldsskólar, Kvennaskólinn í Reykjavík og
Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ, starfa nú
sem tilraunaskólar um þróun nýrra fram-
haldsskólalaga með áherslu á nánari tengsl
skólastiganna og sveigjanlegan námstíma
til lokaprófs.
Mikilvægast fyrir framhaldsskólann er að
gerð verði áætlun til framtíðar fyrir skóla-
stigið um endurheimt þess sem tekið hefur
verið brott vegna niðurskurðar og vegna
frestunar á umbótaáformum framhalds-
skólalaganna. Hér er m.a. átt við aðgerðir
til að auka tengsl skólastiganna, lögbundna
og aukna ábyrgð stjórnvalda á skólagöngu
nemenda, aðgerðir til að auka fjölbreytni
náms og námsframboðs, ráðstafanir til þess
að fjölga þeim sem útskrifast með lokapróf
og aðgerðir til að auka velferð nemenda og
bæta þjónustu við þá – ekki síst við þá sem
standa höllum fæti.
Núna þarf fyrst og fremst að verja skóla-
göngu og námsvist ungmenna á framhalds-
skólaaldri fyrir frekari áföllum en orðin
eru. Við það mun reyna á hina margumtöl-
uðu forgangsröðun í ríkisfjármálunum.
Framhaldsskólarnir
Aðalheiður
Steingrímsdóttir
formaður Félags
framhaldsskólakennara
Í DAG
AF NETINU
Til sóma
Björgvin Björgvinsson hefur vikið
úr stöðu yfirmanns kynferðis-
brotadeildar lögreglunnar.
Ekki veit ég hvort hann komst
einn og sjálfur að þeirri niður-
stöðu að hann ætti að víkja, eða
hvort yfirmenn hans og jafnvel
okkar ágæti dómsmálaráðherra
þurftu að hjálpa honum til að
taka þá ákvörðun.
Hvort heldur er, þá er það til
sóma.
Yfirlýsingar Björgvins í DV í
gær voru þess eðlis að það var
einfaldlega ólíðandi að maður í
nákvæmlega hans stöðu setti þær
fram.
dv.is/blogg/tresmidja
Illugi Jökulsson
Fjölgun í stóriðjulausum
fjórðungi
Nú er mikið sífrað um það að
aðeins stóriðja á Bakka geti
„bjargað“ Norðurlandi eystra frá
hruni.
Þvert ofan í það er það eini
fjórðungurinn þar sem fólki
fjölgar á sama tíma og fækkar á
Austurlandi.
Fækkunina þar er ekki lengur
hægt að skýra með því að virkj-
anaframkvæmdir hafi hætt.
Fjarðabyggð og Fljótsdalshérað
eru meðal skuldugustu svæða
landsins og auðar íbúðir þar sam-
svara því að 11000 íbúðir stæðu
auðar á Reykjavíkursvæðinu.
Íbúar á Djúpavogi segja nú
að þeim hafi verið sagt, að ekki
væri hægt að fá betri veg yfir Öxi
nema stóriðjan kæmi. Nú segjast
þeir hafa verið sviknir um þetta.
omarragnarsson.blog.is
Ómar Ragnarsson